Kuşkulu Ebeveynler İçin: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu- Günümüzde birçok aile, çocuklarının enerjik, hareketli ya da dikkatini toparlamakta zorlandığını gördüğünde “Acaba çocuğumda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) mi var?” sorusunu endişeyle sormaktadır. Ancak her hareketlilik bir bozukluk mudur?
Ailelerin bu konuda korkularını besleyen yönler olduğu kadar, aslında korkmaya gerek olmayan gerçekler de vardır. Bu makale madalyonun iki tarafına da dikkatle alarak siz ailelere rehberlik edebilir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite (DEHB) Nedir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, çocuğun dikkatini sürdürmede, dürtülerini kontrol etmede ve enerjisini düzenlemede zorlanmasıyla karakterize edilen nörogelişimsel bir durumdur. Nörobilimsel araştırmalar, DEHB’nin beynin ön bölgesindeki dikkat ve dürtü kontrolünü sağlayan mekanizmaların işleyiş farklılıklarıyla ilişkili olduğunu göstermektedir (Faraone et al., 2015).
Korkulacak Yanlar
Kaygılı aileler! Tedavi edilmediğinde DEHB, çocuğun okul başarısını, sosyal ilişkilerini ve öz güvenini olumsuz etkileyebilir. Sürekli uyarı alan veya başarısızlık yaşayan çocuk, zamanla “yaramaz” ya da “tembel” damgası yiyebilir. Ayrıca ergenlikte riskli davranışlara yatkınlık ve duygusal sorunlarla birleştiğinde ciddi sonuçlar doğurabilir (Barkley, 2014). Bu nedenle DEHB’yi görmezden gelmek, aile için kaygı verici bir tablo oluşturabilir. Aman dikkat!
Korkmaya Değmeyecek Yanlar
Öte yandan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, zeka geriliği ya da kişilik bozukluğu değildir. Doğru yaklaşımlar ve tedaviyle çocuklar başarılı, yaratıcı ve üretken bireyler olabilirler. İlaç tedavisi, davranışçı terapi ve aile desteği ile çocukların dikkat becerileri güçlendirilebilmektedir (Sonuga-Barke et al., 2013). Ayrıca birçok çocuk, enerjisini sporda, sanatta veya problem çözmede olumlu yönde kullanarak güçlü yönlerini ortaya çıkarabilir.
Aile Olarak Ne Yapmalısınız?
Sevgili ve kuşkulu ebeveynler! Öncelikle çocuklarınızın her hareketini hastalık olarak görmeyin. Çocuğunuzun davranışlarının sürekliliği, yoğunluğu ve günlük hayatı ne kadar etkilediği konusunda uzmanlara danışın ve değerlendirin. Unutmayın ki, erken tanı ve doğru yönlendirme, aile kaygılarını azaltırken çocuğun yaşam kalitesini de yükseltir.
Sonuç
DEHB korkulacak bir “etiket” değil, anlaşılması ve yönetilmesi gereken bir durumdur. Ailelerin en önemli görevi, önyargılardan uzak durarak çocuklarına sabır, sevgi ve profesyonel destekle yol arkadaşlığı yapmaktır. Korkmak yerine anlamak ve desteklemek, hem aile hem de çocuk için en sağlıklı yoldur.
Makale Özeti
-
DEHB bir “etiket” değil, anlaşılması ve doğru şekilde yönetilmesi gereken bir durumdur.
-
Aileler önyargılardan uzak durmalı ve çocuklarını sabır ile sevgiyle desteklemelidir.
-
Profesyonel destek almak, süreci daha sağlıklı şekilde yönetmeye yardımcı olur.
-
Korkmak yerine anlamak ve desteklemek hem çocuk hem de aile için en doğru yaklaşımdır.
Kaynakça
-
Barkley, R. A. (2014). Attention-Deficit Hyperactivity Disorder: A Handbook for Diagnosis and Treatment. Guilford Press.
-
Faraone, S. V., Asherson, P., Banaschewski, T., Biederman, J., et al. (2015). Attention-deficit/hyperactivity disorder. Nature Reviews Disease Primers, 1(1), 15020.
-
Sonuga-Barke, E. J., Brandeis, D., Cortese, S., et al. (2013). Nonpharmacological interventions for ADHD: Systematic review and meta-analyses. American Journal of Psychiatry, 170(3), 275–289.
