Yaratıcılık, Yaratıcı Düşünce ve Torrance Test – Yaratıcılık kavramı tüm bilimsel gelişmelere rağmen hala tam olarak tek bir şekilde açıklanamayan çok yönlü bir olgudur. Yaratıcılık kavramını açıklamak için birçok yaklaşım ve kuram bulunmaktadır. Yapılan açıklamalar ele alındığında ortak paydada eski bilgilerin sentezlenerek yeni bilgiye ulaşılması, alışılmamış durumlara hızla uyum sağlama, sorunlara karşı hızlı çözüm üretebilme, eşyaların fonksiyonlarını alışagelmişin dışında kullanabilme gibi kişinin kendine özgü problem çözme sürecini görmek mümkündür. Ancak ortaya çıktığı günden bugüne kadar en kapsamlı açıklama Ellis Paul Torrance tarafından yapılmıştır.
Yaratıcı düşünce ise bir düşünce sistemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaratıcı düşünce bireylerin olaylara farklı bakış açısı yakalaması, karşılaştıkları sorunlar karşısında hızla adaptasyon gösterip çözüm üretebilme becerisi olarak ele alınmaktadır.
Torrance Test ve Yaratıcılık Teorisi Nedir?
Torrance’a göre (1974) yaratıcılık eksikliklere ve eksik bilgilere dayanmaktadır. Eksik ögelere, sorunlara, bilgilerdeki boşluklara ve uyumsuzluklara karşı hassas olmak; zorlukları tanımlamak, çözüm aramak, eksiklikler hakkında varsayımlar üretmek, onları denemek ve test etmek, değiştirmek, yeniden test olarak sonuca varma yoludur.
Torrance yaptığı açıklama ve düşünce şekliyle yaratıcılık ve yaratıcı düşünce kavramını açıklayan yaklaşımlar arasında akılcı yaklaşım içerisinde yer almaktadır. Akılcı yaklaşım altında bulunan araştırmacılar yaratıcılığın bilişsel bir eylem olarak nitelendirmektedir. Onlara göre yaratıcılık esrarengiz, ilginç bir kavram değildir. Düşünme, sorgulama, irdeleme, ayırma, birleştirme gibi yollarla elde edilen alışılmışın dışındaki bir problem çözmedir.
Torrance Test Neden Önemlidir?
Yaratıcılık ölçme bağlamında birçok ölçüm aracı geliştirilmiştir. Ancak yine bu ölçüm araçları arasında da Torrance’ın geliştirmiş olduğu yaratıcı düşünce testi direkt olarak yaratıcılığı ölçmeyi hedeflediğinden diğer ölçüm araçları arasında farklı bir yere ve öneme sahiptir. Ayrıca Torrance yaratıcılıkla ilgili ölçüm aracı geliştirmenin yanında yaratıcı öğrenme, öğretme ve bunun için gerekli düzenlemeleri ele almış ve bireylerin yaratıcılığını geliştirmek üzerine bazı çalışmalar yürütmüştür. Bu yüzden Ellis Paul Torrance’ın yaratıcılık çalışmaları oldukça önemli bir hale gelmiştir. Özellikle ülkemizde farklı yaş gruplarındaki bireylerin yaratıcılık alanındaki değerlendirmelerini yapabilecek bir ölçüm arası olmaması sebebiyle de daha yoğun bir tercih sebebi olmaktadır.
Torrance yaratıcı düşünme testinin içerisinde 7 sözel alt test ve 3 şekilsel alt test olmak üzere toplam 10 alt test bulunmaktadır. Sözel bölümdeki alt testler; soru sorma, nedenleri tahmin etme, sonuçları tahmin etme, ürün geliştirme, alışılmamış kullanımlar, alışılmamış sorular, farz edin ki alt testler bulunmaktadır.
Şekilsel bölümdeki alt testler; resim oluşturma, resim tamamlama, paralel çizgiler adlı testlerden oluşmaktadır.
—– Sponsor Bağlantı —–
—– Yazının Devamı —–
Yaratıcılıkla İlgili Doğru Sanılan Yanlışlar!
Yaratıcılık doğuştan gelir: yaratıcılık doğuştan mı gelir yoksa öğrenilebilir mi merak edilen bir tartışma konusudur. Elbette bazı insanlar için genetik bir aktarım söz konusu olabilir. Ancak yaratıcılık ve yaratıcı düşünce öğrenilebilmekte ve geliştirilebilmektedir.
Yaratıcı olmam için bir şeyler üretmek zorundayım: aslında her birey gün içerisinde pasif gibi görünen eylemleri içerisinde birçok yaratıcılık alanı bulabilir. Bu bir düşünme sistemidir. Örneğin bir film izlediğinizde dahi izlemek ve bakmak arasında büyük fark vardır. Siz düşünce sisteminizi geliştirdiğiniz noktada bakmaktan izlemeye geçersiniz ve günlük hayatınızda yaratıcı düşünce sistemlerini aktif olarak kullanabilirsiniz.
Herkes yaratıcıdır: burada önemli nokta her birey yaratıcı değildir; yaratıcı olmaya, yaratıcı düşünce sistemini geliştirmeye potansiyeli vardır. Her birey yaratıcı olma adayıdır.
Yaratıcı insanlar aynı zamanda delidir: yaratıcılık ve delilik arasında önemli bir çizgi bulunmaktadır. Yaratıcı insanlar daha önce de bahsedildiği üzere durumlar karşısında alışılmış düşüncelerin dışında kalmaktadır. Dolayısıyla belki onlara farklı bir sıfat yükleyerek kendimizi eksik hissetmekten kaçınıyoruz. Belki alıştığımız çizgilerin dışında kalan durumları anormal olarak değerlendirerek başka bir sıfat ekliyoruz. Ancak her iki durumda da bilmek gerekir ki yaratıcı insanlar ne delidir ne anormaldir sadece potansiyellerini kullanmayı başarmış insanlardır.
Ben Yaratıcılığımı Nasıl Geliştirebilirim?
Her bireyin yaratıcı düşünce potansiyeli olduğundan bahsettik. Bireyler birçok teknikle potansiyellerini arttırabilir. Bunlardan bazılarını aşağıda görebilirsiniz:
Günlük tutun: tuttuğunuz günlükte detaylara dikkat edin. Gününüzü detaylandırmaya çalışın. Sizin için önemli olduğunu düşündüğünüz, özellikle olumsuz olan anları yazın. Arkasından bu olay başka hangi senaryolarda gerçekleşebilirdi bunu ekleyin. Bir süre sonra aslında yazdıklarınızın hayatınıza etkisini göreceksiniz.
Kitap okuyun: şahit olduğunuz her yeni olay, her yeni karakter beyninizde yeni etkileşim alanları meydana getirecektir.
Resim çizin: kafanızda bir sahne canlandırın ya da okuduğunuz kitapta bir sahneyi resmedin.
Yeniliklere açık olun: gezilerinizde, yemeklerinizde, fikirlerinizde yeniliklere açık olun. Bu sayede yeni şeyler deneyerek zihninizi canlı tutmayı başarabilirsiniz.
Yaratıcı düşünce sistemleri ilginizi çekiyorsa ve potansiyelinizi arttırmak istiyorsanız, ayrıca Melik Duyar’ın oluşturduğu aşağıda linki verilen ücretsiz yaratıcı düşünce mini kursuna kayıt yaptırabilirsiniz. Bu sayede her hafta yaratıcı düşünce sistemlerinin farklı bir noktasına şahit olacaksınız. Ayrıca eğitimin 4. haftasında Torrance yaratıcı düşünme testinin ne olduğuna dair daha detaylı bilgiler elde edebilirsiniz.
Kaynakça
Aslan, E. (2001). Torrance yaratıcı düşünce testi’nin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(14), 19-40.
Özyaprak, M. (2016). Yaratıcı düşünme eğitimi: Scamper örneği. Journal of Gifted Education and Creativity, 3(1), 67-81.
Yeşilyurt, E. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı düşünme: Tüm boyut ve paydaşlarıyla kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3874-3915.Aslan, E. (2001). Torrance yaratıcı düşünce testi’nin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(14), 19-40.
