Unutmamak İçin Ne Yapmalı – “Öğrenme, unutma, hatırlama…” Bunlar öğrencilik yıllarımızın en sık kullandığımız kelimeleridir. Öğrencilik hayatı kapanıp hayata atıldıktan sonra çoğumuz bu kelimelerin ne anlama geldiğini bile unutuyor. Sanki “öğrenme” ile ilgili girişimler sadece öğrencilik dönemine aitmiş gibi öğrenme ortamlarından ve öğrenme malzemelerinden uzak duruyoruz.
Hayat boyu öğrenmenin bilincinde olanlara ne mutlu!
Öğrencilik yıllarımızı hatırlayacak olursak çok şey öğreniriz; lakin öğrendiklerimizin çoğu “Bu bana ileride çok yararlı olacak!” diye öğrenmiyoruz. O hafta yapılacak sınavlardan iyi not almak için öğreniyoruz. Eh, sınav bitince de unutuyoruz; çünkü ona artık ihtiyacımız yok!
Öğrencilik yıllarımızda pedagojik öğrenmenin doğası gereği birikimli olmadığımız için öğrendiklerimizi anlamamız zordu; bu nedenle ezberlerdik. Ancak laboratuvarı olan okullarda Fizik ve Kimya gibi derslerde yaptığımız deneyler nedeniyle konuları daha iyi öğrenirdik ve unutmazdık. Kısacası, dört duvar arasında da olsak, okuldan çok şey öğreniriz.
Ancak; gelin görün ki, öğrenilen bilgilerin çoğunu unuturuz.
Tabi her şeyi de unutmuyoruz. Eğer öğretmenler çocuklara öğrendiklerini daha iyi hatırlamaları için kullanabilecekleri hafıza stratejilerini öğretirlerse bu öğrenilen bilgilerin kalıcılığı anlamına gelecektir. Bunlar arasında hafıza kapasiteniz hakkında olumlu bir düşünmek, ders çalışma stratejilerini bilmek, sessiz bir yerde ders çalışmak, bilgileri doğru bir şekilde kodlamak, öğrenilen konuları tartışmak ve kendinizi test etmek yer almaktadır.
Anne ve babalar ortaokul veya liseye giden çocuklarına bazen okul hakkında soru sorarlar ve öğretmenlerinin bu konularda destekçi olup olmadıklarını bilmeyi arzu ederler.
Bu makalede unutmak-hatırlamak bağlamında neler yapılmalı-yapılmamalı konusuna değineceğiz. Temel sorumuz şudur: Öğrendiklerimizi daha iyi nasıl hatırlayabiliriz?
Bu yazıda, okulda öğrendiklerinizi hatırlamanıza yardımcı olabilecek bazı ipuçları ve hafıza tüyoları hakkında bilgi edineceksiniz.
Okulda Öğrendiklerimizi Neden Unuturuz?
Unutmamak İçin Ne Yapmalı -1880’lerin sonlarında, bir Alman psikolog olan Hermann Ebbinghaus, hafızayı ve nasıl çalıştığını araştırdı.
Yeni bir şey öğrendikten bir saat sonra bilgilerin %50’sinden fazlasını, 24 saat sonra yaklaşık %70’ini ve altı gün sonra %75’ini unuttuğumuzu kanıtlayan “Unutma eğrisini” tanıttı.
Bu, altı gün sonra öğrendiklerimizin yalnızca yüzde 25’ini hatırladığımız anlamına geliyor.
Unutmamızın bir başka nedeni de unutmanın beynimizin hayati bir işlevi olmasıdır. Beynimiz, ihtiyacımız olmadığını düşündüğü ilgisiz bilgileri silme eğilimindedir ve yalnızca önemli bitleri kaydeder. Eğer tekrar yapmıyorsanız beyninizin aldığı mesaj, “Öğrendiğin bilgilerin demek ki önemi yok. O halde ben de bunları siliyorum.” dur.
Bu nedenle, aldığımız her yeni bilgi kısa süreli belleğimizde saklanır ve bizi aşırı bilgi yükünden korumak için kolayca unutulur.
Hatırlayacaksak, beynimize bir bilginin gerekli olduğunu fark etmesine yardım etmeli ve bilgiyi tekrarlayarak veya tekrar tekrar kullanarak ona hatırlamayı öğretmeliyiz.
Belleğinizi en üst düzeye çıkarmak için kullanabileceğiniz bilgileri tekrar etmenin ötesinde teknikler vardır. Bu konuda bu sitenizde onlarca makale bulabilirsiniz.
Okulda Öğrendiklerini Hatırlamanın Püf Noktaları
Unutmamak İçin Ne Yapmalı – Toplulukların önünde konuşması gereken her kim olursa olsun, doğru bilgiyi doğru ifadelerle anlatmak zor olduğu kadar heyecan vericidir de… Burada sunacağınız bilgileri en azından ezberlemiş olmanız gerekiyor.
Pek çok insandan hafıza becerilerinin zayıf olduğu yönünde konuşmalar oluyor. Hatta bazı yetişkinler (belki çoğu) zaman içinde öğrendiklerini anlama ve hatırlama yeteneklerinden tamamen vazgeçiyor.
Eğer bu yetişkinler işin kolay kısmını bilselerdi böyle davranmazlardı. Aşağıda sayacağım prensiplere uyarlarsa hala şansları var. Siz de bu ilkeleri hayatınızın bir parçası haline getirdiğinizde kolayca başarırsınız. Öğrendiklerinizi hatırlamak için bir dâhi olmanız gerekmiyor.
Şimdi sizi aşağıda sunacağım basit ipuçlarını kullanarak öğrendiklerini anlama ve hatırlama yeteneklerini geliştirmeyi deneyebilirsiniz.
1-) Psikolojik Engelleri Aşın
Basit gerçek şu ki, beyninizin öğrenme ve hatırlama kapasitesine inanmıyorsanız, sonuçta öğrendiklerinizi her zaman unutursunuz.
Kendinizi küçümsemeyin; hafıza kapasitenize inanın. Hatırlama yeteneğiniz hakkında olumlu yaklaşmak, beyninizi alınan bilgileri yakalamaya ve saklamaya teşvik eder. Beyin ona saklamasını söylediğiniz şeyleri hatırlar. Ancak bu daha dikkatli çalışmayı biraz çaba ve pratik yapmayı gerektirir.
2-) Öğrendiklerinizi Doğru Kodlayın
Herhangi bir şeyi öğrenmenin ve hatırlamanın ilk aşaması, alınan bilgilere dikkat etmek ve bilgileri daha sonra kullanmak üzere uzun süreli belleğinize doğru şekilde kodlamaktır.
Anlamak, düzenlemek ve ezberlemek için alınan bilgilere çok dikkat etmeniz gerekir. Hatırlamak istediğiniz bilgiyi ne kadar iyi organize ederseniz, kodlamanız ve ezberlemeniz o kadar kolay olur.
Bir fikri veya bilgiyi tam olarak anlamadığınızı fark ederseniz, onu ezberlemeye çalışmadan önce anlayın ve düzenleyin.
3-) Öğrendiğiniz Bilgiyi Uyku Yoluyla Yerleşik Hale Getirin
Unutmamak İçin Ne Yapmalı – Araştırmalar, biz uyurken bile beynimizin bilinçaltı bölümünün uyumadığını göstermiştir. Kaynak
Beynimiz uyumasa da beynimizin aktif bölümünün düşünmeye biraz ara vermesi gerekir.
Uyuduğumuzda, beynimizin uzun süreli anılarımızı güçlendiren kısmı olan bilinçaltı kısmı tamamen kontrolü ele alır. Yani biz uyurken beynimiz bilgiyi işler, hem yeni hem de eski verileri birbirine bağlar ve saklar.
Öğrendiklerinizi kolayca hatırlamak için, öğrendiklerinizi uyumadan önce tekrarlayın.
4-) Ders Çalışma Ortamına Dikkat!
Unutmamak İçin Ne Yapmalı – Hatırlamak istediğiniz materyalleri düzgün bir şekilde kodlamak için, çalışmaya odaklanmanızı bozacak her türlü çeldiriciyi ortadan kaldırın. Ders çalışırken müzik ve açık TV gibi arka planda gürültü yapacak aletlerin ortamda olmadığından emin olun.
Herhangi bir endişe veya kişisel sorunlardan zihninizi temizlemeniz gerekir. Dikkat dağıtıcı şeyleri ortadan kaldırmayı başaramazsanız, öğrenme ve hatırlama konusunda yetersiz kalabilirsiniz.
Çalışmanız bitene kadar sessiz kalacak sessiz bir yerde sunumlarınız veya sınavlarınız için çalışın ve hazırlanın.
5-) Grup Çalışması Faydalıdır.
Grupla öğrenmek de kalıcıdır. Sınıfta öğrenilenlerin küçük gruplar halinde tartışılması kalıcı bilgi sunar. Çalışmayı yaptıktan ve konuyu kendinizle tartıştıktan sonra bile, konuyu başkalarıyla tartışmak, tam olarak anlamadığınız bilgileri netleştirmeye yardımcı olur; böylece sınıfta öğretilenleri hatırlama yeteneğinizi güçlendirir.
6-) Kendinizi test edin
Unutmamak İçin Ne Yapmalı -Sadece ders malzemelerini okumak veya tekrar tekrar okumak, bilgilerin beyninizde mükemmel bir şekilde saklandığını düşünmenize neden olabilir. Daha iyi hatırlamanıza yardımcı olacak son adım ise, öğrendiğinizi kendinizi test ederek ölçün. Göreceksiniz ki, bilgiyi sadece tanıyorsunuz; oysa hafızaya almak başka bir şeydir.
Bazı Önemli Hafıza Trikleri İşinize Yarar!
Unutmamak İçin Ne Yapmalı – Çoğu yetişkin iş hayatında veya öğrencilik yıllarında, süresi kısıtlı bilgileri öğrenmeyle baş başa kalmış olabilir.
Bu gibi durumlarda, çoğu insan, bir testte veya sunumda iyi performans göstermek için bazı bilgileri hatırlayacaklarını umarak materyalleri tekrar tekrar okur.
Bununla birlikte, malzemeleri tekrar tekrar gözden geçirme tekniği sıkıcı ve etkisizdir. Temel sinirbilim ve psikoloji araştırmalarına göre, beynimizin mekanizmasıyla uyumlu değil.
Neyse ki, aynı araştırmanın beynimizle çalıştığını bildirdiği bazı kasıtlı hafıza korsanları var. Araştırmalar ayrıca, hafıza korsanlığı kullanan öğrencilerin öğrendiklerini hatırladıklarını ve kullanmayanlara göre daha iyi performans gösterdiklerini gösteriyor. Kaynak
Denenmiş Ve Test Edilmiş Hafıza Teknikleri
Unutmamak İçin Ne Yapmalı – Hatırlama yeteneğinizden ne kadar emin olursanız olun, beyninizin bilgi depolamasına yardımcı olmak için bilinçli olmalısınız. Eğer hafızanız üzerinde çalışmazsanız, yakın zamanda öğrendiklerinizi kısa sürede unutmanız olasıdır.
Bir dizi çalışma, çoğu öğrencinin öğrenmeyi ve hatırlamayı kolaylaştırdığı kanıtlanmış yöntemleri kullanmadığını göstermiştir. Bunun yerine, boş yöntemlerle zamanlarını boşa harcıyorlar.
Aşağıda açıklandığı gibi, bilgileri yıllarca hafızanızda saklamamıza yardımcı olabilecek öneli tüyolar bulabilirsiniz:
1-) Bilgi Kartlarını Kullanın
Bilgi kartları, yeni bilgileri ezberlemenize yardımcı olur. Özellikle çok fazla ezber gerektiren konular için kullanılırlar.
Öğrenmek istediğiniz bilgileri içeren bir yığın bilgi kartı hazırlayın, böylece boş zamanınız bulduğunuzda, hatırlamak istediklerinizi ezberlemek için bunları kullanabilirsiniz.
2-) Hafıza Sarayı Tekniğini Uygulayın
Hafıza sarayı olarak da adlandırılan zihin sarayı, 2500 yıldan daha eski bir tekniktir.
Hatırlamak istediğiniz şeyi ezberlemek için eviniz gibi tanıdık bir yerin planını kullanmanızı gerektiren bir hafıza sistemidir.
Bu sistem, bu konumdaki bazı öğeleri numaralandırmanızı gerektirir. Örneğin evinizde, şamdanınızı, masanızı, sandalyelerinizi ve TV’nizi seçip sırasıyla 1, 2, 3 ve 4 olarak numaralandırabilirsiniz.
Bu konumlar, hatırlamak istediğiniz bilgileri depolayacağınız yerlerdir.
3-) Anımsatıcılar Kullanın
“Anımsatıcı“, belleği etkili kullanmak için var edilmiş başka bir kelimedir. Anımsatıcılar, bilgileri yeniden paketleme teknikleridir. Beyninizin onu güvenli bir şekilde saklamasına ve doğru zamanda yeniden bulmasına yardımcı olur.
Yıllar boyunca duyduğunuz bazı anımsatıcıları düşünün. Anımsatıcıların yardımıyla gerçekleri, kuralları veya yazımları iyi hatırlayabilirsiniz.
“Kat KaT SaY, MeLeMe”
Örneğin, gökkuşağının dıştan içe doğru ilk yansımada renkleri şu şekilde sıralanır: Kırmızı, Turuncu, Sarı, Yeşil, Mavi, Lacivert, Mor.
Bu renkleri sırayla sayabilmek için Fotografik Hafıza Dünya Şampiyonlarından olan Melik Duyar‘ın ürettiği Türkçe “Kat KaT SaY, MeLeMe” (gökkuşağının renkleri için kullanılan bir kısaltma) şeklindeki tekerleme, gökkuşağını oluşturan renk tonları dizisini “anımsatıcı” bir kısaltmadır. Şüphesiz bu tekerlemenin bir de ilişkisel görsel tamamlayıcı anımsatıcısı mevcuttur.
Anımsatıcılar, öğrenilmesi zor bilgilerin beynimizde kalmasını sağlamak için genellikle tekerlemeler ve ritimler kullanır. Birçoğu, geliştirilmiş daha geniş hafıza tekniklerinin temel özellikleri olan görüntülere, duyulara, duygulara ve kalıpları da kullanır. Beyinlerimiz bu şekilde öğrenmek için inşa edilmiştir.
4-) Gruplayın
“Beynimiz bazen çok geniş bilgiyi yüklenmekte zaaf gösterir. Bu durumda yapılması gereken, bütün vir bilgiyi parçalara ya da gruplara bölerek alan açmaktır. Bu bir tür hafıza yardım sistemidir. Bilgileri bu büyük bloklara bölmek, büyük miktarda veriyi ezberlemenize yardımcı olur. Örneğin, 6-0-5-5-9-2-7’lük bir telefon numarası düzenlemesi 605-5927 şekline getirilebilir.
5-) Parmakları Kullanın ve Not Alın
Araştırmalar ellerimizle beynimiz arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu kanıtladığı için, hatırladığımız şeyleri yazmak, anılarımızda öğrendiğimiz bilgileri sağlamlaştırmaya yardımcı olur.
Bu yüzden sadece öğrendiklerinizi hatırlamaya çalışmak yerine, hatırladığınızı yazmayı deneyin, yüksek sesle okuyun ve düşüncelerinizi gözünüzde canlandırın.
Son Tavsiye
Unutmamak İçin Ne Yapmalı – Okulda öğrenilen her şeyi hatırlamak birçok öğrenci için oldukça zor olabilir. Bu denenmiş ve test edilmiş hafıza triklerini öğrenmek, hızlı ve daha uzun hatırlamanın ve yaşıtlarınızdan daha iyi performans göstermenin harika bir yoludur. Gerisi size kalmış.
