Liderlik Karakteri “bedel ödemeyi” göze almaktır. Çoğu zaman liderler, topluluğu tehlikeden kurtaran ama sonunda sessizce feda edilen kişilerdir. Liderlik alkış değil, sorumluluk gerektirir; bazen de bu sorumluluğun sonunda yalnızlık vardır. Bu konuyla ilgili olarak bizim horozun başına gelenlere bakalım:
Şunu dedin:Birgün kurt sürüye yaklaşır. Horoz kurdu görünce ötmeye başlar. Horozun sesine uyanan köpek, kurdu görür ve havlamaya başlar. Köpeğin sesine çoban uyanır, kurdu görünce yaygarayı basar. Çobanın yaygarasına,uykusu derin olmayan köylüler uyanırlar ve kurdu kovalayıp koyunları kurtarırlar. Sürü kurtulunca keyfe gelen köylüler horozu kesip çobana ikram ederler. Zavallı horoz kurdu gördüğünde susmaya devam etseydi yaşamaya devam edecekti. Mükafat alması gerekirken boğazına bıçağı yedi. öyledir bu işler… Kurban edilenler hep uyandırmaya çalışanlar olmuşlardır.
ChatGPHorozun Bedeli: Liderliğin Sessiz Fedakârlığ
Bir sabah köyün sessizliğini bozan bir horoz, yaklaşan tehlikeyi —kurdu— fark eder ve ötüşüyle herkesi uyarır. Horozun sesine uyanan köpek havlamaya, çoban bağırmaya, köylüler de harekete geçmeye başlar. Sonuçta sürü kurtulur, köy rahatlar.
Ertesi gün, köylüler bu olayı kutlamak için kurtuluşun asıl mimarı olan horozu kesip çobana ikram ederler.
Bu kısa ama derin fıkra, liderliğin özünü çıplak biçimde anlatır: Gerçek liderlik, bedel ödemeyi göze almaktır. Çoğu zaman liderler, topluluğu tehlikeden kurtaran ama sonunda sessizce feda edilen kişilerdir. Liderlik alkış değil, sorumluluk gerektirir; bazen de bu sorumluluğun sonunda yalnızlık bile vardır.
Liderlik: Güç Değil, Fedakârlık Sanatı
Liderlik Karakteri – Modern psikoloji ve örgütsel davranış araştırmaları, liderliğin sadece otoriteyle değil, özgecilik (altruizm) ve hizmet anlayışıyla da şekillendiğini göstermektedir. Greenleaf (1977) tarafından geliştirilen “hizmetkâr liderlik” (servant leadership) modeli, liderin öncelikle topluluğuna hizmet eden, onların ihtiyaçlarını kendi çıkarlarının önüne koyan kişi olduğunu savunur. Bu anlayış, fıkradaki horozun davranışıyla örtüşür: o, kendi güvenliğini değil, sürünün selametini düşünür.
Harvard Business Review (Goleman, 2000), etkili liderlerin duygusal zekâlarının yüksek olduğunu, yani empati, özdenetim ve özbilinç gibi becerilerle hareket ettiklerini vurgular. Bu özellikler, bireyin sadece “ne yapılması gerektiğini” değil, “kimin için yapıldığını” da sorgulamasını sağlar. Lider, bu yönüyle topluluğun aynasıdır.
Yine University of Notre Dame (Rego et al., 2019) araştırmaları, liderliğin uzun vadeli başarısının fedakârlıkla doğrudan ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Çalışma, “kısa vadeli çıkar yerine kolektif faydayı gözeten liderlerin ekiplerinde güven, bağlılık ve dayanıklılık düzeylerinin daha yüksek” olduğunu göstermektedir. Horozun hikâyesinde olduğu gibi, bazen liderin çabası hemen anlaşılmaz; toplum, tehlike geçince “neden öttüğünü” unutur. Fakat liderin gerçek değeri, kriz anlarında gösterdiği öngörü ve cesarette yatar.
Liderlikte Bedel Ödeme ve Yalnızlık Vardır.
Liderlik Karakteri – Liderliğin doğasında yalnızlık vardır. Jim Collins’in (2001) “Level 5 Leadership” kavramı, en yüksek düzeydeki liderlerin hem alçakgönüllü hem de azimli olduklarını söyler. Bu liderler, başarıyı ekibe mal eder; hatayı ise kendi sorumlulukları olarak görür. Bu durum, fıkradaki horozun kaderine benzer: herkesin kurtuluşu için kendi huzurunu feda eder.
Sosyolojik açıdan liderin “kurban” rolü, Max Weber’in karizmatik otorite tanımıyla da ilişkilidir. Weber’e göre karizmatik liderler, toplumun kriz dönemlerinde ortaya çıkar ve çoğu zaman kendi varlıklarını feda ederek dönüşüm yaratırlar. Bu liderlerin topluma getirdiği “uyanış” çoğu zaman bedel ister.
Sonuç: Bu Yolda Ne Horozlar Kurban Edilmiştir.
Liderlik Karakteri – Horozun hikâyesi, sadece bir fıkradan ibaret değildir; o, liderliğin trajik gerçekliğini anlatan evrensel bir metafordur. Gerçek lider, sessizliği bozmaktan korkmaz; çünkü bilir ki sessizlik bazen sürüyü kurda teslim etmektir. Liderlik, risk almaktır, bazen de karşılık beklemeden sorumluluk üstlenmektir.
Bugünün dünyasında liderler, alkışa değil, bilince ihtiyaç duyarlar. Horozun ötüşü, bizi rahatsız etse bile, aslında kurtuluşun habercisidir. Gerçek liderler de tıpkı o horoz gibi, bazen susarak değil —uyandırarak— tarih yazarlar.
Kaynaklar
Greenleaf, R. K. (1977). Servant Leadership: A Journey into the Nature of Legitimate Power and Greatness. Paulist Press.
Goleman, D. (2000). Leadership That Gets Results. Harvard Business Review.
Rego, A., Owens, B. P., Leal, S., Melo, A. I., Cunha, M. P., Gonçalves, L., & Ribeiro, P. (2019). How leader humility helps teams to be humbler, psychologically stronger, and more effective: A moderated mediation model. The Leadership Quarterly, 30(5), 101373.
Collins, J. (2001). Good to Great: Why Some Companies Make the Leap and Others Don’t. HarperBusiness.
Weber, M. (1947). The Theory of Social and Economic Organization. Oxford University Press.
