Edimsel Koşullanma Nedir / “Operant Conditioning” Nedir – “Edimsel koşullanma” veya “operant koşullanma (operant conditioning)” bazen “araçsal koşullanma (instrumental conditioning)” ve “işlemsel koşullanma” olarak anılmaktadır. Davranışsal psikoloji (behavioral Psychology) akımının öğrenmeyi tanımladığı iki açıklamadan biridir.
Edimsel Koşullanma Nedir? / Operant Koşullanma Nedir?
Edimsel koşullanma bir davranışın gücünün “pekiştirme” veya “cezalandırma” ile değiştirildiği bir tür ilişkisel öğrenme sürecidir. Çok kısa bir ifadeyle “ödül-ceza” sistemiyle davranış değişikliği sağlamanın psikolojideki adıdır. Edimsel koşullanma yoluyla, bir davranış ile bu davranışın sonucu arasında beyinde bir ilişki kurulmaktadır.
Arzu edilen bir sonuç bir eylemi takip ettiğinde, davranışın gelecekte tekrar ortaya çıkma olasılığı artmaktadır. Bunun tersi olan olumsuz sonuçların izlediği yanıtların gelecekte tekrar olma olasılığı da azalmaktadır.
Operant koşullanma 1930’larda davranış bilimleri üzerinde uzun çalışmalar yürütmüş olan bilim adamı B. F. Skinner tarafından ortaya atılmıştır.
Edimsel koşullanma insanların davranış eğitimlerinde ve özellikle hayvanların eğitiminde ve terbiye edilmeesinde çok yaygın olarak kullanılmaktadır.
Edimsel koşullanma yine davranışsal psikolojinin diğer bir öğrenmeyi açıkladığı “klasik koşullanma“dan farklıdır. Klasik koşullanma araç olarak “ödül-ceza” ikilisini kullanmamaktadır.
Kaynak:
Skinner, B. F. (1935) Two types of conditioned reflex and a pseudo type. Journal of General Psychology, 12, 66-77.
