Kolay Öğrenme – Güçlü ve Kolay Bir Öğrenme İçin Nasıl Bir Yol İzlemeliyiz? İnsanoğlu; yüzyıllar önce diğer canlılardan farklı olarak düşünme, analiz etme, yorumlama, karar verme gibi yetilerle donatılarak yaratılmıştır. Bu beceriler onu diğer varlıklardan ayırmakla kalmayıp, geleceğini inşa etmek için birçok buluşa imza atmasına sebep olmuş; onlarca ton ağırlıktaki demir yığınlarını uçurmuş, yüzdürmüş, uzaya göndermiş ve bunu hiç bir başka canlıda olmayan bir özelliğini, öğrenme ve öğrendiğini kullanabilme becerisi sayesinde yapmıştır.
Son yüzyılda toplumların sosyo-ekonomik yapılarında ve değer yargılarında pek çok değişiklik olmuştur. Sanayi toplumunda maddi kaynaklara sahip insanlar ekonomide, toplumsal alanlarda, siyasette gücü elinde tutarken, bilgi toplumunda ‘bilgi’ye sahip olanlar güç sahibidir. Artık sanayinin hakimiyeti yerini bilginin hakimiyetıne bırakmıştır. Asıl sermaye bilgi olmuştur. Günümüzde insanlar bilgiye ve bilgi için gerekli olan eğitime giderek daha fazla önem vermeye başlamışlardır. En değerli sermayenin ‘bilgi’ olduğu çağımızda, düşünme hızı ve öğrenme stratejileri hakkında yapılan çalışmalar sayesinde geliştirilen yeni öğrenme teknikleri büyük önem taşımaktadır.
Aslında etkin bir öğrenme için birçok farklı stratejiyi bir arada kullanmak gerekebilir.
Güçlü ve Kolay Öğrenme İçin Nasıl Bir Yol İzlemeliyiz?
1) Motivasyon için öncelikle hedefler belli olmalı
“Gideceği limanı bilmeyen gemiye hiç bir rüzgar yardım edemez.”
Öğrenmek için çalışmak, yorulmak. bazen keyif veren etkinliklerden uzak kalmak gerekir. Öncelikle bu çabaya değeceğine kendinizi ikna etmeniz yerinde olacaktır. Yüksek motivasyon için sizi heyecanlandıracak uzun vadeli bir hedef belirleyin. Bu hedef gelecekte sahip olmak isteyeceğiniz bir meslek ya da kazandığınız sınav sonucu alacağınız terfinin getireceği sosyal statünüz olabilir.
- Bu hedefe ulaşmak için yapmanız gerekenleri en az 5 madde halinde yazın.
- Bu hedefe ulaşmanızı güçleştirecek olası en az 5 engel yazın.
- Bu süreçte sizi motive edecek faktörleri yine 5 madde olarak yazın
- Uzun vadeli hedefinizi belirledikten sonra bu hedefinize ulaşmanızı sağlayacak kısa vadeli 3 madde yazın ve bu maddeler için de yukarıdaki gibi kısa vadeli hedeflerinize ulaşmanızı sağlayacak, sizi engelleyecek ve motive edecek 5’er madde sıralayın.
- En önemlisi her madde için ulaşılması gereken ‘son tarih’i belirleyin. Böylece ertelemeden kısa vadeli hedeflerinize ulaşırken uzun vadeli hedefinize de adım adım yaklaşmış olacaksızın.
2) Erteleme hastalığından kurtulun – Ajanda kullanın
Olup biten ve depolanamayan tek kaynak zamandır. Erteleme hastalığından muzdaripseniz kendinize günlük görevler verin. Örneğin ertesi gün hangi derslerden kaç soru çözeceğinizi yazın. Her görev için puanlar belirleyin. Günlük toplam 100 puan üzerinden gerçekleştirmeyi başardığınız görevlerin puanlarını toplayın. 90 puanın altında kalmamaya çalışın.
3) Beyninizin aktif olduğu saatleri belirleyin
Kolay öğrenmek ve bu doğrultuda planlar yapmak için gün içinde kendinizi izleyin. Bir grafik yaparak hangi saatlerde zihinsel aktivitelerinizin daha etkin olduğunu, daha rahat öğrendiğinizi tespit edin. Herkes için zihinsel performansın yüksek olduğu saatler farklıdır. Kimimiz sabah saatlerinde öğrenme için hazır durumdayken, kimimiz sabah saatlerinde fiziksel olarak uyanık ama zihinsel olarak hala uykuda olabiliriz. Bu durum öğrenme performansımızı etkiler. Programınızı hazırladığınız grafiğe göre düzenleyin. Performansınızın ve enerjinizin yüksek olduğu zaman aralığına size zor gelen dersleri ve işleri yerleştirin.
4) Beynin sağ sol yarımküresini birlikte kullanın
Bunun için hafıza eğitimi almanızı öneririm. Temelde yapmanız gereken öğrenirken hayal gücünüzü ve çağrışımlarınızı kullanmanızdır. Bilgiyi görsel bir duruma getirerek öğrenmek çok daha kolay ve kalıcı bir öğrenme gerçekleştirmenizi sağlar. Beyinlerimiz olağanüstü özelliklerle donatılmıştır. İnsan beyni görsel bilgiyi işleme konusunda uzmandır. Oysa bilgi genellikle resimlerle değil kelimelerle aktarılır. Bu aktarma oldukça işlevseldir. Hızla artan bilgiyi resimleyerek aktarmak mümkün olamayabilir. Ancak ne yazık ki beyin görselleştiremediği bilgiyi işleme konusunda uzman sayılmaz. Öğrenmeniz gereken tüm bilgileri sahip olduğunuz eski bilgilerle işlemek, görselleştirmek, bunun için hayal gücünüzü kullanmak daha az tekrarla daha çok bilgiyi hatırlamanızı sağlayacaktır.
Örneğin hücrenin organallerini öğreniyorsunuz diyelim. Kofulun görevi hücre için fazla olan maddeleri depolamaktır. Hem ismini hem görevini hatırlayabileceğiniz bir görsel oluşturalım. İçi KOF (yani boş) bir adam, bir deponun içine gelen her şeyi biriktiriyor. Hiçbir şeyi atmıyor. Hücre çöp ev gibi… Bu tür düşünme seansları, aynı zamanda çalışmaya eğlence katarak aktif öğrenme sağlar.
Sağ-sol yarımküre fonksiyonlarının öğrenme üzerindeki olumlu etkilerini göz artı eden, anlamayı ve uzmanlaşmayı öncelemeyen geleneksel çalışma ve öğrenme metodu yeni fikir ve ürünlerin değer kazandığı bilgi çağı için efektif görünmemektedir. Diğer çift organlarda olduğu gibi beyin yarımkürelerinin ikisini beraber kullanmak bir sinerji yaratacaktır. Tek gözle görmek mümkündür ancak diğerinin de kullanılması durumunda derinlik algılanabilir. Tek kulak sesleri duymak için yeterlidir ancak ikisinin beraber kullanılması sesin nereden geldiğinin anlaşılmasını sağlamaktadır. Tek ayakla da yaşanabilir ancak koşmak mümkün değildir. Beyin için de durum aynıdır. Sol yarımküreyle kelimeleri işlerken sağ yarımküre kelimenin ifade ettiği imgeyi, duyguyu ya da çağrışımı canlandırmalıdır. Bu şekilde yapılan öğrenme hızlı ve kalıcı olacaktır. Bu konuyla ilgili özellikle Mega Hafıza‘nın eğitimlerini ve eğitim setlerini incelemenizi tavsiye ediyorum.
5) Öğrenmeye duygularınızı dahil edin
Görselleri kullanmak kadar duyguları kullanmakta öğrenmeyi güçlendirir. Yıllar önce yaşadığımız ilginç anıları tekrara gerek kalmaksızın hatırlayabiliriz. Bu anılar muhakkak bir duygu barındırır. Duygular, çağrışımlar, olağanüstü büyük hayaller ve diğer sağ yarım küre fonksiyonları bilginin uzamsal belleğe kaydını sağlar. Duygular bilgiyi uzun süreli belleğe kalın harflerle yazar.
6) Okuduklarınız ya da dinledikleriniz üzerine düşünün
Öğrenme üzerine yapılan çalışmalara göre verimli öğrenme için bilginin tekrar tekrar okunması yerine, bilgi üzerine düşünmek, bilgiyi yorumlamak ve eski bilgilerle karşılaştırarak analiz etmek gerekmektedir. İnsanlar uyanık oldukları zamanın çoğunda düşünmektedirler; düşünmemek zor bir iştir. Üzerinde düşünülmemiş bir bilginin bir kulaktan girip diğerinden çıkması, beyin tarafından gerektiği gibi işlenememesi, yaratıcı değerlendirme süreçlerinden geçememesi, ezberlendikten kısa bir süre sonra unutulması anlamına gelir. Düşünme seansları farkında olmamızı sağlar. Düşünme sırasında beynin sadece analitik kısmını kullanmak yerine, kendi zihin kütüphanenize başvurur ve duygusal öğrenme merkezlerinin harekete geçmesine olanak tanırsanız, hedeflenen öğrenme durumuna hızla ulaşırsınız.
7) Öğrendiklerinizi kendinize anlatın
Üç adımda öğrendiğiniz bilginin özünü tespit edin. Bu çalışma düşünme seanslarının devamı olarak uygulanabilir ve sözel bilgi için oldukça kullanışlıdır.
- Öğrendiğiniz bilgiyi kendinize anlatın.
- Aynı bilgiyi, bilginin özünden ve önemli bölümlerden fedakarlık etmeden 1 dakika içinde toparlayarak anlatın
- Bu adımda yine aynı bilgiyi 30 saniyede karşınızdaki kişinin anlayabileceği şekilde anlatın.
8) Kolay Öğrenme için Beyin Haritası yapmayı öğrenin
İnsan beyni etkin öğrenme için tekrara ihtiyaç duyar. Bu yoğun bilgi bombardımanı altında tekrarlar için fırsat bulabilmek oldukça zor olmakla birlikte ‘beyin haritaları’, büyük resmi görmek, büyük resmi oluşturan parçaların tek tek o resmin içinde değerlendirilmesini, o resimle ilişkilendirilmesini ve işlenmesini sağlamaktadır. Beyin haritalarında kullanılan çağrışım tekniği öznel öğrenmeyi destekleyerek, öğrenme sürecine aktif katılımınızı sağlar ve bilgiyi hızla anlamlandırmayı mümkün kılar. Bunun nedeni öğrenirken kendi bilgi kütüphanenizden faydalanmanızdır.
9) Güçlü ve kolay öğrenme için uyku önemli
Düzenli uyku öğrenme performansını yüksek düzeyde etkiler. Uykularınız düzenli değilse öğrenme, hafıza, ruh hali ve reaksiyon hızınız bu durumdan olumsuz etkilenir. İnflamasyon, halisinasyon ve yüksek kan basıncı görülür. Bilim adamları bu durumlara beyinde biriken atık ürünlerin sebep olduğunu söylemektedir. Aslında kafeinin yaptığı şey bu atık ürünlerin bağlanacağı bölgeleri kapatmaktır. Biriken atık ürünler temizlenip atılmazsa beyinde aşırı yüklenmeye sebep olur. Bu da zihinsel performansı olumsuz etkiler. Oysa uyku sırasında beyin omurilik sıvısı beyni temizler ve ertesi güne hazırlar. Yapmanız gereken her akşam aynı saatte uyumaktır. Sabah her zamankinden erken uyanmak tolere edilebilir. Fakat normalde uykuya daldığınız saatten geç uyumanız durumunda ertesi 2 gün zihinsel performansınızın %100’ünü kullanamayacaksınız demektir.
10) Yiyecek ve içeceklerinize dikkat edin
Hafıza ve zekayı destekleyen yiyecekleri önemseyin. Beslenme, beynin zihinsel performansı üzerinde etkilidir. Beynin yakıtı glikoz ve oksijendir. Sabah ilk önce gerçek bal veya meyve ile güne başlayın. Yumurta, kayısı, ceviz tüketmeye özen gösterin. Balık, içerdiği omega 3 sebebiyle öğrenme süreci için çok değerlidir. Ancak ne yazık ki vücudumuz tarafından üretilemez. Bu yüzden mutlaka gıda ya da takviye ürün olarak kullanılmalıdır. Öğrenmenin yoğun olduğu dönemlerde takviye olarak günde 1 kg balık yeyin ya da DHA oranı yüksek balık yağı kullanın.
Susuzluğun zihinsel aktivite üzerinde olumsuz etkileri vardır. Günde en az 2 lt su tüketin.
Kafein tepki verme süresini hızlandırır ve zor görevleri gerçekleştirmede uyanık olmanızı sağlar. Fakat kısa süre etkilidir. Sıvı kaybına sebep olur ve kısa sürede öğrenme motivasyonunuzu bozar, bilişsel performansı azaltır. Bunun yerine bitter çikolata tüketebilirsiniz. Bitter çikolata zengin antioksidan ve magnezyum içerir. Magnezyum pıhtılaşmayı azaltır ve beyne daha fazla oksijen gitmesini sağlar. Beyin uyarıcı teobromin içerir zihinsel hızınızı ve enerjinizi önemli ölçüde arttırır. İyi bir bitter çikolata, kafeine göre 4 kat uzun süre varlığını korur. Öğrenme yoğun dönemlerde günde 40 ila 150 gr bitter çikolata tüketebilirsiniz.
11) Pozitif düşünün
Negatif düşünen insan kendisini sabote eder. Beyin negatif düşüncenin gerçekleşmesi için gerekeni yapar. Bir dersi anlayamadığınızı ve anlayamayacağınızı düşünüyorsanız her başarısız olduğunuzda bilinçaltı size, düşüncenizin doğrulandığına yönelik mesaj verir. Bu mesajlarla olumsuz düşünceniz daha da güçlenir. ‘Ben yapamam’ kişinin kendi seçtiği yoldur. Oysa başarılı olabileceğinize inancınızı kaybetmezseniz motivasyonunuz bozulmaz. Çalışmaya devam edebilen kişi mutlaka başarılı olacaktır. Pozitif düşünürseniz beyin sizinle iş birliği yapar ve denemeye devam eder. ‘Bende yapabilirim’ hiç ummadığınız yollar açar. Çünkü kainattaki en güçlü başarı makinası beyindir. Beyin başarıya programlanmış olarak doğar. Pozitif düşünce, düşünce yeteneğinizi ve yaratıcı gücünüzü organize eder. Zihinsel potansiyeli uyandırır, disiplini harekete geçirir.
12) Çalışma ortamınıza özen gösterin
Çalışmaya başlamadan önce psikolojinizi hazırlamanız yerinde olacaktır. Oda sıcaklığı 20 ila 22 derece arasında olmalı, çok sıcak veya çok soğuk olmamalıdır. Odanız loş ya da aşırı aydınlık olmamalıdır. Yatağınızda birkaç defa çalışma yaptığınızda ders çalışmak ve uyku arasında nöral bir bağ oluşur. Bu da dersin başına her oturduğunuzda uykunuzun gelmesine sebep olur.
13) Başarı Tesadüf Değildir. Bir Disiplin İşidir.
Kolay öğrenme, buraya kadar önerilen yöntemlerin birlikte kullanılmasını içermektedir. Başarı için disiplinli ve planlı bir çalışma yapmak gerekmektedir.
Kaynakça
- Kumon, S. (1992). “From Wealth to Wisdom: A Change in the Social Paradigm”. 5 1, 2011 tarihinde http://portal.acm.org/results.cfm?coll=Portal&dl=GUIDE&CFID=17162071&CFTOK
- EN=67500004 adresinden erişilmiştir.
- Sarıpınarlı, L. (2018). STEAM döngüsü kapsamına beyin haritalarının entegre edilmesi. Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik ve Sanat (J-STEAM) Eğitimi Dergisi, 2(1), 50- 78
