Okumanın Bilimi / Anlayarak Okumanın Temel Bileşenleri – Okuma biliminin ne olduğu sorusunun cevabı için, yüksek kaliteli okuma eğitiminin bileşenleri hakkında bildiklerimizi nasıl bildiğimiz üzerine düşünmemiz gerekiyor.
“Okuma, yazıların beynimizle sessizce konuşarak bize anlattıklarıdır.” – Melik Duyar
Anlayarak Okumanın Temel Bileşenleri
1-) Eğitim Bilimleri:
Öğretmenler hazırlanırken edindikleri bilginin büyük bir kısmı hatta tamamı, eğitim araştırmalarından elde edilmiş bilgilerdir. Eğitim araştırmaları öğretim yöntemleri ve materyaller dahil olmak üzere pedagojiye odaklanır. Eğitimde ayrıca öğretmenlerin bilmesi gerekenler ve bekleyebilecekleri öğrenci sonuçları gibi konular üzerinde çalışılır.
Bu bize çok katmanlı destek sistemlerini, öğretim yöntemlerini, öğrenci ilerleyişini izleme yollarını ve araştırma sonuçlarını, örneğin okuma hakkındaki araştırmaları beş temel alanda özetleyen çalışma raporu gibi şeyleri içerir.
Ancak eğitim araştırmaları bu bulmacanın yalnızca bir parçasıdır. Daha kapsamlı bir tablo elde etmek için diğer alanlara da bakmamız gerekiyor.
2-) Psikoloji
Psikoloji alanındaki araştırmalar da okuma eğitimimizi şekillendirmelidir. Bu parça, gelişimsel psikolojiyi ve bilişsel psikolojiyi içerir. Bu, düşünme ve öğrenme üzerine çalışmayı ifade eder. Bellek, dikkat, algı ve problem çözme gibi zihinsel süreçlerin incelenmesini içerir. Bu nedenle, “yoğun uygulama” ve “karışık uygulama” gibi öğrenme gelişimi ile ilgili bilgiler, ayrıca bilgiyi nasıl organize ettiğimiz ve nasıl aldığımız hakkındaki bilgiler bu alandan gelir. Tüm bunlar insanların nasıl öğrendiğini anlamamıza yardımcı olur. İnsanların nasıl öğrendiğini anlamak, öğretim hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlar.
3-) Dil Bilimi
İş psikoloji ile de bitmiyor. Diğer önemli parça da dil bilimidir. Dil bilimi dili ve yapısını inceler. Bu, anlam bilimi (semantik), söz dizimi (sentaks), biçimbilim (morfoloji), ses bilgisi (fonoloji), fonetik gibi çeşitli dil yapılarını incelemeyi içerir. Bunların tümü okuma ve anlama için önemlidir. Dil bilimi araştırmalarının bulgularını anlamak, neyi öğretmemiz gerektiğini ve bu öğretimi nasıl sıralamamız gerektiğini anlamamıza yardımcı olur. Örneğin söz diziminin okuma anlayışına nasıl katkıda bulunabileceğini, sözlü dil gelişimi ve biçimbilim gelişimi gibi şeyleri içerebilir. Bu unsurların okuma gelişimine nasıl katkıda bulunduğunu anlamamız gerekiyor.
4-) Nörobilim
Okuma bilimi bulmacasının son parçası nörobilimdir. Nörobilim insan beyninin yapısını ve işlevini incelemektedir. Bu alan son yıllarda gerçekten büyük bir ilerleme kaydetmiştir. Okuma ile ilgili olarak beynin nasıl çalıştığını, hangi bölgelerin aktif olduğunu, yetenekli ve yetersiz okuyucularda ne gibi farklılıklar olduğunu anlamamızda büyük katkı sağlamıştır. Dahası, okuma eğitimi ile sinirsel aktivasyon kalıplarını ve hatta beyin yapısını nasıl değiştirebildiğimizi daha iyi anlıyoruz. Nörobilim farklı okuma aktivitelerinde beynin hangi bölümlerinin yer aldığını, normal okuyucuların beyinlerinin disleksik olan öğrencilerin beyinlerinden nasıl farklı olduğunu anlamamıza yardımcı olmaktadır.
“Ne kadar çok okursanız o kadar çok bilirsiniz. Ne kadar çok bilirseniz öğrenmek için ne kadar çok şeyi bilmediğinizi fark edersiniz. Bilmediklerinizi ne kadar çok fark ederseniz daha fazla okur ve zihninizi daha fazla çalıştırırsınız. Zihninizi ne kadar çok çalıştırırsanız beyin sağlığınızı da o kadar iyi korursunuz. Okuyun okuyun ve tekrar okuyun.” – Melik Duyar
Sonuç
Tüm bu alanların bulguları birleştirilerek, öğrencilerin nasıl öğrendiğini, neyi öğrenmeleri gerektiğini ve farklı şekillerde öğretildiklerinde beyinlerinde neler olduğunu anlamak, onların yetkin okuyucular olmaları ve okuduklarını anlamaları için, okumanın bilimine uygun en iyi eğitim modellerinin geliştirilmesini sağlayacaktır.
Tavsiye Edilen Makaleler:
Okumanın Nörobilimi – Okuma Beynin Hangi Bölümlerini Kapsıyor?
