Ezbercilik Doğru mu – Ezberlemek ve ezbercilik ile hafızaya alma ve öğrenme kavramları çoğu kere karıştırılıyor. Önce ezberleme ile öğrenme arasındaki farka bakalım:
Hafızaya almak, uzun süreli belleğin bir becerisi olarak kalıcı öğrenmedir. Ezberlemek ise kısa süreli belleğin bilgiyi bir süreliğine çalışan bellekte tutup, sonra da “Lazım değildir.” hükmüyle unutmaya mahkum ettiği bilgidir. Bu açıdan “öğrenmek” uzun süreli bellek üzerinden hafızaya almaktır. Bu çerçevede, her şeyi ezberlemek hiç de anlamlı değildir.
Ezberlemenin başka günahları da var:
Ezberlemek zaman alıcıdır.
Streslidir.
Öğrenmeyi yüzeysel kılar.
Anlamayı desteklemez.
Daha hızlı unutmanızı sağlar.
Uygulamayı gerekli görmez ve teşvik etmez.
Ancak şunu göz ardı etmemeliyiz: İnsan olarak, kısa süreli belleğimizin hakkını vermek için ezberlemeye de ihtiyacımız vardır. Çalışma belleği buna ihtiyaç duyar. Bu bakımdan, ezberlemek birçok çevrede kötü bir üne sahip olsa da onsuz öğrenemeyeceğimizi de bilmeliyiz. Dolayısıyla bizim burada eleştirdiğimiz ezber “aşırı” ezberciliktir.
Doğrusunu söylemek gerekirse, ezberleme öğrenmenin temelidir. Bununla birlikte, aşırı ezberleme, aşağıdaki sonuçları nedeniyle anlamlı öğrenmeyi olumsuz anlamda etkileyebilir:
- Öğrenmek uzun sürer.
- Ezbercilik ezberleyeni strese sokar.
- Öğrenmeyi yüzeysel hale getirir.
- Anlamayı bozar.
- Daha hızlı unutmanızı sağlar.
- Pratik uygulamayı teşvik etmez.
Bu makalede size tam olarak ezberleme konusunda neyi kötü yaptığımızı göstereceğim. Ayrıca fazla ezberlemek yerine ne yapmanız gerektiğini açıklamaya çalışacağım:
1-) Öğrenmek uzun sürer.
Ezbercilik Doğru mu – Ezberleme (veya ezberci öğrenme), gerçek öğrenmeden daha fazla zaman alır. Çünkü kısa sürelerde sık sık unutursunuz. Bu, bir materyaldeki bilgiyi ezberlemenin, onu gerçekten öğrenmekten daha uzun süreceği anlamına gelir.
Ezberleme öğrenmenin daha uzun sürmesini sağlar; çünkü:
- Gerçekler sonsuzdur.
- Tekrara dayalıdır.
Gerçekler sonsuzdur, ne demek?
Ezberleme, “gerçeği” belleğe kaydetmeyi içerir. Gerçekler her zaman “Doğru” kabul edilir. Ne yazık ki, genellikle ezberlenecek bir sürü “gerçek” vardır. Çoğu zaman, bu gerçekleri belirli temel kavramlardan elde edebilirsiniz. Temel kavramları anlamak, onlardan türetilen gerçeklerin (bilginin) tümünü (veya çoğunu) bilmenize yardımcı olacaktır.
İlginçtir ki, birçok gerçek sadece bir veya birkaç kavramdan türetilebilir. Bu nedenle, bir sürü gerçeği belleğe kaydetmek zaman alacak olsa da, gerçeklerin türetildiği kavramları anlamak için zaman ayırırsanız öğrenme daha hızlı olacaktır.
Ezberleme tekrara dayalıdır.
Ezberlemenin öğrenmeyi uzatmasının bir diğer nedeni de ezberlemenin tekrar ile gerçekleşmesidir. Ezberleme, bilgiyi beyinde ne kadar çok tekrar ederseniz, o bilgi o kadar yerleşir fikrine dayanır.
Ezberlemek için gereken tüm tekrarlar, tekniği kullanmayı öğrenmenin daha uzun süreceği anlamına gelir.
2-) Ezbercilik ezberleyeni strese sokar.
Ezbercilik Doğru mu – Aşırı ezberleme ayrıca öğrenmeyi sıkıcı ve çok stresli hale getirebilir. Bunun nedeni aynı zamanda gerçeklerin ne kadar sonsuz olduğu ve ne kadar tekrar gerektiğidir.
Örneğin, bir dik açılı üçgenin açılarının sinüsü olgusal bilgidir, ancak bu olguları ezberlemek, temeldeki kavramı anlamaktan ve bu sinüsleri basitçe hesaplamaktan daha stresli olabilir.
3-) Öğrenmeyi yüzeysel hale getirir.
Aşırı ezberlemenin sonuçları üzerinde en çok konuşulanlardan biri, öğrenmeyi yüzeysel hale getirmesidir.
Ezberleme, materyalin yalnızca yüzeysel bir kavrayışını verir. Pek çok gerçeği başarıyla hafızaya alırsanız, bir uzman izlenimi vermek için bu gerçekleri hatırlayabilirsiniz.
Ancak, bu gerçeklerin nasıl türetildiğini veya diğer gerçeklerle veya birbirleriyle nasıl ilişkili olduklarını anlayamazsınız.
4-) Anlamayı bozar.
Öğrenmek= “Bilmek” + “anlamak” tır. Ancak ezber söz konusu olduğunda anlamanın hükmü yoktur.
Oysa anlamak, önceki bilgilerle bağlantı kurmak, görselleştirmek, çıkarım yapmak gibi, okuduğunuzu anlamayı geliştirmek için farklı metin anlama teknikleri vardır. İlginç bir şekilde, ezberleme bu tekniklerin hiçbirini kullanmayı içermez.
Bunun yerine ezberleme, tekrarlama yoluyla hafızaya kazınmış gerçeklerin şuursuzca tekrar edilmesidir. Böylece, ezberlediğiniz gerçekleri hatırlayabilecek olsanız da, anlama olmayacaktır.
5-) Daha hızlı unutmanızı sağlar.
Ezbercilik Doğru mu – Bu çelişkili gelebilir, ama değil. Fazla ezberlemek aslında daha fazlasını unutturabilir. Bunun iki nedeni vardır:
- Çalışan bellek sınırlı bilgi saklar.
- Çalışan bellek önceki bilgilerle bağlantı kuramaz.
Çalışan bellek sınırlı bilgi tutar.
Çoğu zaman, ezberlerken bilgiyi işleyen belleğimizde saklarız. Ne yazık ki, çalışan bellek herhangi bir zamanda yalnızca sınırlı miktarda bilgi tutabilir.
Bu nedenle, aşırı ezberleme, beyne doldurulan bilgilerin çoğunun unutulmasına yol açacaktır. “Ezberlediğini unutursun ama öğrendiğini hatırlarsın!” sözünün kökeni budur.
Önceki bilgilerle bağlantı kuramaz.
Fazla ezberlemenin unutmayı kolaylaştırmasının bir başka nedeni de, ezberlediğinizde tek tek gerçeklerin beyinde tutulmasıdır.
Bilgi, önceki bilgilerle bağlantılıysa beyinde daha uzun süre tutulur. Bu, yeni bilgileri zaten bilinenlere “bağlar” ve yeni bilgileri daha uzun süre hatırlamanıza olanak tanır.
Bununla birlikte, ezberleme bu önceki bilgilerle bağlantı içermediği için, yeni bilgiler tek başına ve serbest kalır; kolayca unutulmaya yol açar.
Anlamsızlık hakimdir.
Daha önce de belirtildiği gibi, ezberleme tekniğini kullanırken bilgiyi anlama çabası yoktur. İnsanlar açıkça anladıklarını daha çok hatırlamaya eğilimlidirler.
Bu nedenle hafıza tekniği olarak önceki bilgilerle bağlantı kurulması önerilir. Halihazırda bildiğiniz ve anladığınız şeylerden yola çıkarak materyalin anlaşılmasını kolaylaştırır. Bilgileri daha uzun süre hatırlamanızı sağlayan bu kavrayıştır.
Ezberleme metin anlama ile uğraşmadığından, fazla ezberlenen bilgilerin daha uzun süre hatırlanmasını zorlaştırır.
6-) Uygulamaya ihtiyaç duyulmaz.
Ezbercilik Doğru mu – Çoğu zaman, bilgiyi nasıl kullanmanız gerektiği, bilgiyi alma şeklinizden farklıdır. Yani, genellikle bilgiyi, nasıl öğrendiğimizin kapsamı dışında kullanmak zorunda kalırız.
Daha önce de belirtildiği gibi, gerçekler ezberlendiğinde tek tek beyinde tutulur.
Bununla birlikte, hayatta karşılaştığınız zorluklar, gerçekleri tek tek tekrar etmekten daha fazlasını gerektirebilir. Farklı türdeki sorunları çözmek için bunları uygulamanız gerekecek. Bazen, bir çözüm oluşturmak için farklı gerçekleri bir araya getirmeniz veya önceki bilgilerle birleştirmeniz gerekecektir.
Ne yazık ki, ezber, gerçekleri önceki bilgilerle ilişkilendirmeye çalışmadan tek tek tutmayı içerdiğinden, bu gerçekleri problem çözmek için uygulamak imkansızdır.
Bu nedenle, ezberci öğrenciler size kolayca formüller sunabilir veya kavram ve terminolojik tanımlar yapabiliriler. Ancak aynı formül veya tanımı temel problemleri çözmek veya basit kavramları açıklamak için farklı bir bilgi içinde kullanamazlar, tanıyamazlar ve başarısız olabilirler.
Bizim ülkemizde eğitim sistemi için “Ezberci” yakıştırması yapan eğitimcilerin ne demek istediği açıktır.
Ezberlemeden öğrenebilir misin?
Hakkını yemeyelim; ezberleme öğrenmenin temelidir. Aşağıdakilerden dolayı ezberlemeden öğrenemezsiniz:
- Ezberleme erken bilişsel gelişimin temelidir.
- Gerçek bilgi deponuzun veri tabanı gibidir.
Ezberleme erken bilişsel gelişimin temelidir.
Öğrenme ezberle başlar. Bu nedenle küçük çocuklar tekerlemeleri ezberleyerek öğrenirler. Gelişen zihinleri anlamı kavrayamaz, ancak tekerlemelerin dizelerini sürekli tekrar ederek öğrenirler.
Böylece ezber olmadan çocukların biliş geliştirmeleri imkansızdır.
Ezberleme gerçek bilgi deponuzu oluşturur.
Pek çok insan eleştirel düşünmeyi tercih ettiğinden, ezberleme genellikle eleştirel düşünmeye karşıdır.
Ancak eleştirel düşünme, basitçe gerçekleri analiz etme ve uygulama sürecidir. Üst düzey zihinsel becerilerdir. Dikkat ederseniz, eleştirel düşünmek için zaten hafızanızda var olan gerçeklerden yararlanmanız gerekmektedir. Yani ezber bilgiye ihtiyacınız var.
İlginç bir şekilde ezberleme, olgusal bilgi deponuzu artırmak için gerçekleri belleğe aktarmaktır.
Alternatif Öğrenme Teknikleri
Ezberleme öğrenmeye yardımcı olurken, fazla ezberleme öğrenmeyi olumsuz etkiler. Bu nedenle, çok fazla ezberlemek yerine aşağıdaki öğrenme tekniklerini kullanmak daha iyi olacaktır.
- Önceki bilgilerle bağlantı kurmak
- Görselleştirmek
- Tekrarlamak
Önceki bilgilere bağlantı kurmak
Beyniniz, yeni bilgileri zaten bildiğiniz ve anladığınız şeylerle ilişkilendirdiğinizde daha iyi öğrenir.
Yeni bilgiler açıkça anlaşılanların üzerine inşa edildiğinden anlaşılması daha kolaydır, anlaşıldığında daha uzun süre hatırlanır.
Göster bana hatırlayayım!
Albert Einstein’a atfedilen ünlü bir söz, “Eğer hayal edemezsem, anlayamam” der. Bu, öğrenmede görselleştirmenin önemini vurgular.
Görselleştirme, sadece okuduklarınıza dayanarak hayalinizde görüntüler oluşturmaktır. Okurken veya öğrenirken, bilinçli olarak görseller oluşturmak için kelimeleri kullanın.
Görselleştirme, arka plan bilginizle bağlantı kurmanızı sağlar, çünkü görüntüleri oluşturmak için kullanacağınız şeyler, tanımlayabileceğiniz şeylerdir. Ayrıca hayal gücünüzü kullanmanızı sağlar. Böylece görselleştirme metnin anlaşılmasını kolaylaştırır ve onu daha uzun süre hatırlarsınız.
Öğrendiklerinizi kullanın!
Öğrenmeyi kolaylaştıran bir diğer şey de öğrendiklerinizi tekrar tekrar kullanmaktır. Bunu şu şekilde yapabilirsiniz:
- Kendi kendine test
- Öğreterek öğrenme
Kendi kendine test
Kendi kendini sınama, basitçe öğrendiklerinizi hatırlamaya çalışmaktır. Öğrendiklerinizi daha iyi hatırlamanızı sağlar.
Çalıştığınız konunun herhangi bir bölümünü hatırlayamadığınızda, o bölümü öğrenmek veya anlamak için daha fazla zaman harcamanız gerektiğini söyler. Bu nedenle, kendi kendini test etme, neyi bilmediğinizi veya gerçekten anlamadığınızı belirlemenize yardımcı olur.
Öğretirken öğrenin!
Adından da anlaşılacağı gibi, öğreterek öğrenmek, bildiklerinizi öğretmek için zaman harcamak demektir.
Öğretmek sizi daha önce öğrendiklerinizi hatırlamaya zorlar. Size materyal ve yeni anlayışlar hakkında daha derin bir anlayış sağlar. Ayrıca sunum ve kişilerarası becerileri geliştirmenize yardımcı olur.
Ezberlemek yerine öğrenmeyi kolaylaştırmak için kendinizi öğretmen rolüne sokmanın farklı yolları vardır. Öğrendikleriniz hakkında birisiyle basitçe konuşabilirsiniz. Hatta hayali bir dinleyici kitlesiyle konuşabilirsiniz.
Sonuç: Ezberlemeyi dengeli ve az kullanın!
Ezbercilik Doğru mu – Ezberleme, öğrenme için gerekli olsa da, fazla ezberlemenin çok fazla zararı ve çok az faydası vardır. Öğrenmeyi daha uzun ve stresli hale getirir. Öğrenmeyi yüzeysel hale getirir. Anlamaya yardımcı olmaz. Daha hızlı unutturur. Pratik uygulamayı teşvik etmez.
Fazla ezberlemek yerine, önceki bilgilerle bağlantı kurarak, görselleştirerek ve öğrendiklerinizi tekrar tekrar kullanarak daha anlamlı öğrenmeyi benimseyin.
Yine de size ezberleme konusunda bir kıyak geçelim. Aşağıdaki yazıyı kaçırmayın!
