Çocuklarda Kafa Travması: Beyin travmasına karşı küçük beyinleri koruyun. Çocuklarınızın düşmesini veya başını bir yerlere çarpmasını önemseyin. Çocuklarınızı hırpalamayın. Pedagojik sorunlar bir yana, en azından beyin sağlığı açısından çocuklarınıza özen göstermeniz gerekiyor.
Anneler ve babalar! Ya siz? Siz de küçük yaştaki çocuklarınızı sarsarak mı susturuyorsunuz? Bunu sakın yapmayın. Türk Nöroşirürji Derneği 2015 yılında yapılan 29. Bilimsel Toplantısı’nda dünyada “Shaking baby sendromu” olarak bilinen “Bebek Sallama Sendromu (veya Bebek Sarsma Sendromu)” ile ilgili bilgi veren Doç. Dr. Tuncer Turhan, dünyada 2 yaş ve altındaki çocuklarda travmatik beyin yaralanması sıklığının yüz binde 35 olduğunu söyleyerek “Bu hesaplamayla yılda yaklaşık 500 bin çocuk anne babasının elinden beyin hasarı yaşamaktadır.” diye konuştu.
Beyin travmasına neden olabilecek davranışlardan kaçınılmasını söyleyen Turhan, “Bu çocukların öğrenme yeteneklerinde azalma, konsantrasyon bozukluğu, bazı çocuklarda ise hiperaktiviteye benzer durum ortaya çıkar. Sağ sol el koordinasyonlarının, birlikte iş yapabilme yeteneklerinin bozulması gibi fiziksel bozukluklar da görülebilir. Daha da önemlisi bu çocuklar şiddete yatkındırlar” şeklinde bilgi verdi.
KAFAYA ALINAN DARBELERE DİKKAT!
Dünyada, sadece ABD’de bile, yılda bir milyondan fazla beyin yaralanması vakası görülmekte ve tedavi edilmektedir. Her seviyede organize sporlar kafa yaralanmalarını önlemek ve tedavi etmek için güvenlik protokolleri uygulamasına rağmen, pediatrik beyin sarsıntıları kaçınılmaz bir şekilde vuku bulmaktadır.
Çocukluk çağı sarsıntısının (çocuklarda kafa travması) uzun vadeli etkileri hakkında bildiklerimiz sınırlıdır. Bazı araştırmacılar, çocukların sadece küçük bir bölümünün sarsıntının ardından gelişimsel zorlukları olduğunu iddia ediyorlar. Bununla birlikte, diğer raporlar, uzun vadeli bilişsel eksiklikler de dahil olmak üzere kafa travmasının çok daha kötü sonuçları olabileceğini göstermektedir.
Beyin travması, ya da kafa travmasını ilgilendiren yeni bir çalışmaya göre, ergenlik öncesi çocuklarda spor gibi hareketliliklere bağlı beyin sarsıntılarının beyin fonksiyonlarını bozduğu ve bilişsel bozukluklara neden olduğu; ancak bu belirtilerin iki yıl sonra ortaya çıktığı belirlendi. Sonuçlar International Journal of Psychophysiology’de yayınlandı.
Illinois Üniversitesi Kas Bilimleri’nden Charles Hillman, “Verilerimiz, beyin sarsıntısını sürdüren çocukların travmatik beyin hasarı öyküsü, beyin hasarı olmayan yaşıtlarına göre, beyin yaralanmasında ve bilişsel performansta yaralanmadan yaklaşık iki yıl sonra ortaya çıktığını gösteriyor” dedi.
Bu çalışma 8-10 yaşları arasında 30 çocuğun katılımıyla gerçekleşti. Bu çocukların 15’i spor yapmaya bağlı olarak beyin sarsıntısı yaşamış çocuklardı. Diğer 15 çocuk ise spor ile ilgili herhangi bir problemi olmayan çocuklardı.
Araştırmacılar, çocukların hafızayı güncelleme ve sürdürme, talimat verildiğinde yanıtları engelleme yeteneklerini değerlendirdiler. Ekip ayrıca beyindeki elektrik sinyallerini analiz ederken çocuklar bu bilişsel testlerden bazılarını yapabildiler. Beyin sinyalleri ile her çocuğun beyninin testleri nasıl yaptığını ölçebildiler.
Kontrol grubundaki çocuklara kıyasla, beyin sarsıntısı öyküsü olanlar çalışma hafızası testleri, dikkat ve dürtü kontrolü konusunda daha kötü performans gösterdiler. Bu düşük performans, beyin hasarı görmüş çocukların beynindeki elektrik sinyallerindeki farklılıklara da yansıdı.
Beyin travması veya kafa travması çalışmasında, spora bağlı beyin sarsıntısı öyküsü olan çocukların “çalışan hafıza”ları (working memory), yapılan testlerde, dikkat ve dürtü kontrolü bakımından daha kötü performans gösterdiler.
Çalışma hafızası (working memory) hemen farkında olduğumuz bilgileri içerir. Bilgi “hafızaya” alınır; çalışma hafızasında (geçici hafıza) tutulur. Çalışma hafızasının kapasitesi – bir seferde ne kadar bilgi tutabileceği – ciddi ölçüde sınırlıdır. Çalışma belleği, ne okuduğunuzu veya duyduğunuzu, yeni kelimeler öğrenme yeteneğinizi, kendinizi planlama ve düzenleme yeteneğinizi ve daha fazlasını anlama yeteneğinizi yönetir.
Bu kötü performans, beyin aktivitesindeki farklılıklara da yansıdı. Ek olarak, 8 yaşına yakın olan (8-9 yaşlar) küçük yaştaki çocuklar daha büyük bilişsel zarar görmüşlerdi.
Araştırmacılar, yaşamın erken dönemlerinde beyin travması yaşayan çocuklar için yaşam boyu sürecek akademik ve mesleki sonuçlar bakımından potansiyel sorunlar bulunduğunu ifade ettiler.
Araştırma ekibin başı Moore, “Bu veriler çocuklukta beyin sarsıntısının ardından meydana gelen beyin fonksiyonlarında ve bilişlerde devam eden değişiklikleri anlama yolunda ilk adımdır.” dedi. “Çalışmamız, yaşam boyu beyin sağlığını ve etkili işleyişini geliştirmek amacıyla kafa travmasından sonra bilişsel ve beyin sağlığını iyileştirmenin yollarını bulma ihtiyacını da ortaya koyuyor.” şeklinde görüş bildirdi.
Bütün bunlar, özellikle daha küçük yaşlardaki çocukların maruz kaldığı beyin sarsıntılarına gecikmeden müdahale edilmesi ihtiyacını göstermektedir.
Kaynak
Moore, D. R., Pindus, D. M., Raine, L. B., Drollette, E. S., Scudder, M. R., Ellemberg, D., & Hillman, C. H.. (2016). The persistent influence of concussion on attention, executive control and neuroelectric function in preadolescent children. International Journal of Psychophysiology, 99, 85 – 95.
Bolat, E., & Turhan, T. (2015). Çocukluk Çağı Kafa Travmalarında Yönetim, Türkiye Klinikleri J Neurol-Special Topics. 2015;8(3):55-62.
