John Leonard Horn (John L. Horn), bilişsel psikolog ve çoklu zeka teorileri geliştirmede öncü bir bilim adamıdır (7 Eylül 1928 – 18 Ağustos 2006). Horn’un 1965’teki doktora tezi, Cattell’in ünlü akışkan ve kristalize zeka teorisinin ilk ampirik çalışmasıydı.
John L. Horn
John L. Horn, en iyi insan bilişsel yeteneğinin ölçümü olan psikometri alanındaki çığır açan çalışmasıyla tanınmıştır. IQ testi ve diğer benzer sınavlarla ölçülen genel zeka araştırması, 20. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır. Ancak Horn ve onun tanınmış akıl hocası Raymond B. Cattell’in araştırması bu alanda bir yenilenme sağlamıştır.
Yaygın olarak kristalize zeka ve akışkan zeka olarak bilinen Cattell-Horn çoklu zeka teorisi, 1963’de başlayan bir dizi çalışma boyunca geliştirilmiş ve doğrulanmıştır. Kristalize zeka (veya edinilmiş bilgi) ve akıcı zeka (veya problem çözme becerisi) olarak adlandırılan farklı zeka türlerinin olduğu varsayılmıştır. Bu teori, bilişsel yeteneğin en ampirik temelli teorisi olarak tanımlanmıştır ve halen yaygın olarak kabul edilmektedir.
Ancak Horn’un psikometrideki atılımı, psikolojik araştırmalara yaptığı tek katkı değildir.
Çeşitli araştırma ilgi alanları arasında alkol ve kötüye kullanımı, insan ömrü boyunca bilişsel yetenek ve araştırma metodolojisi yer aldı. Horn, hayatının son yıllarında insanların yaşam tarzlarının bilişsel yeteneklerindeki değişikliklerle nasıl ilişkili olduğunu belirlemeye odaklanmıştı. USC Sosyal Hizmet Okulu’nda profesör olan eşi Penelope Trickett ile çok sayıda çalışmada işbirliği yaptı.
Horn, 1969’da American Association for the Advancement of Science’ın Üyesi seçildi. 1992’de, Society of Multivariate Experimental Psychology Horn’u Yaşam Boyu Başarı Ödülü ile ödüllendirdi.
Horn ayrıca güçlü bir sosyal vicdan ve topluluğuna hizmet etme kararlılığı sergiledi. Öğrenciyken, NAACP’nin Illinois Üniversitesi bölümünün başkan yardımcısı ve başkanıydı. Kariyeri boyunca, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı çekenlere yardım etmek için çeşitli çabalara zaman ayırdı.
St. Joseph Mo.’da doğan Horn, gençliğinde birçok zorluğun üstesinden gelmek zorunda kaldı. Denver’ın zorlu bir mahallesinde büyüyen bir yetim olarak, kanunla bir takım küçük sorunlar yaşadı. Liseyi hiç bitirmedi, bunun yerine Kore Savaşı sırasında ABD Ordusunda görev yaptıktan sonra GED’sini aldı.
Horn, Phi Beta Kappa’dan mezun olarak psikoloji, matematik ve kimya okuduğu GI Bill sayesinde Denver Üniversitesi’ne girdi. Fulbright bursu onu bir yıllığına Melbourne Üniversitesi’nde okumak üzere Avustralya’ya getirdi. Doktora derecesini almaya devam etti ve 1965 yılında Urbana-Champaign’deki Illinois Üniversitesi’ne gitti.
Denver Üniversitesi’ne öğretim üyesi olarak döndü ve burada ders verdi, birçok onur kazandı ve 1986’ya kadar yenilikçi araştırmalarını yürüttü. Horn, o yıl USC College’da öğretim kadrosuna katılarak psikoloji bölümünün yetişkin gelişimi ve yaşlanma programı başkanı olarak görev yaptı. Doktora öğrencileri için eğitim bursları almasına yardım ettiği için hatırlanıyor. Öldüğü zaman, hâlâ araştırma faaliyetlerinde bulunuyordu.
Cattell-Horn teorisine ilave olarak Cattell-Horn-Carroll (CHC) teorisi de birçok modern IQ testinin temelini oluşturmuştur.
Kaynaklar:
- http://dornsife.usc.edu/news/stories/207/usc-psychology-professor-john-horn-dies/
- http://en.wikipedia.org/wiki/John_L._Horn
