Yapay Zekâ – Ders Tasarımı Yaparken Hangi AI Araçlarını Kullanmalısınız?

Yapay Zeka / Her öğretmenin tanıdığı o an vardır: Ekrana bakarsınız, imleç titrer, zaman ilerler ama fikirler gelmez. Ders planı için yaratıcı kıvılcım bir türlü yanmaz. Yorgunluk, yoğunluk ve tekrarlanan müfredat döngüsü, en üretken zihinleri bile kurutabilir. İşte tam da bu noktada, yapay zekâ (YZ) araçları yalnızca bir “hızlı çözüm” değil, aynı zamanda yaratıcılığı yeniden tetikleyen bir işbirlikçi hâline gelebilir.

Edutopia’da Alana Winnick’in (2025) belirttiği gibi, “YZ, öğretmenlerin yerini almak için değil, onların fikir süreçlerine destek olmak için geliştirildi.” Bu anlayışla, öğretmenler artık teknolojiyi bir rakip değil, bir düşünme ortağı olarak görmeye başlıyor.

Daha önceki bir yazımızda öğretmenlerin yapay zeka ile neler yapabileceklerine ilişkin bir sorgulama yapmıştık. (Tıklayınız) Peki, hangi AI araçlar öğretmenlerin yaratıcılığını gerçekten destekliyor ve öğrenme deneyimini derinleştiriyor? Sayfalarımızı Edutopia’dan Alana Winnick’in (2025) tavsiyelerine ayırdık. Sevgili öğretmenim çekinmeden bu araçları deneyebilir ve işinize en uygun olanla yola devam edebilirsiniz.

1. ChatGPT, Claude ve Gemini ile Üretkenlik Engellerini Aşmak

Winnick’in vurguladığı gibi, ChatGPT, Gemini ve Claude gibi büyük dil modelleri öğretmenler için bir tür “yaratıcı eş” rolü üstleniyor. Araştırmalar, yapılandırılmış ders planı taslaklarının görsel olarak sunulmasının öğretmenlerin bilişsel yükünü azalttığını ve özgün fikir üretimini %37 oranında artırdığını gösteriyor (Kim & Lim, 2024, Computers & Education).

Bu araçlarla yalnızca metin değil; standartlara uygun etkinlik fikirleri, tartışma soruları ve farklılaştırılmış öğretim örnekleri de üretilebiliyor. Üstelik öğretmen, hâlâ sürecin merkezinde kalıyor: YZ öneriyor, öğretmen seçiyor.

Düşünmeye Yardımcı Oluyor.

Her öğretmen, boş bir sayfaya bakarken fikirlerinin kuruduğunu hissettiği o anı bilir. Zaman daralır, fikirler tükenir, ders planı bir türlü oluşmaz. İşte tam bu noktada, insanın yaratıcılığını yeniden ateşleyen yeni bir güç devreye giriyor: Yapay zekâ destekli dil modelleri.

ChatGPT, Claude ve Gemini gibi araçlar yalnızca yazı üretmek için değil, yaratıcı düşünmeyi tetikleyen pedagojik yardımcılar olarak da eğitim dünyasında yerini aldı (Winnick, 2025).

Bu üç platform, öğretmenlerin ve öğrencilerin zihinsel bloklarını aşmalarına, ders planlarını çeşitlendirmelerine ve yeni fikirler üretmelerine yardımcı olarak, eğitimde yaratıcılığın sınırlarını yeniden tanımlıyor.

ChatGPT: Fikirlerin Katalizörü

ChatGPT, yaratıcı üretkenliği destekleyen en güçlü dil modellerinden biridir. Özellikle ders planı tasarlarken “nereden başlamalıyım?” sorusuna yanıt arayan öğretmenler için bir başlangıç motoru gibi çalışır.

Araştırmalar, öğretmenlerin fikir üretiminde yapay zekâdan gelen dış uyaranların beyin aktivitesini artırarak yeni çağrışımlar kurmasına yardımcı olduğunu göstermektedir (Beaty et al., 2018).

ChatGPT’yi kullanarak şu örnek görevlerle yaratıcılığı canlandırabilirsiniz:

• Bir konuyu farklı bakış açılarıyla anlatan alternatif ders girişleri üretmek,

• Öğrenciler için yaratıcı yazma senaryoları oluşturmak,

• Aynı etkinliği üç farklı düzeyde farklılaştırmak.

Böylece öğretmen yalnızca zaman kazanmaz, aynı zamanda yeni düşünme biçimlerine açılan bir zihinsel kapı da kazanır.

Claude: Derin Düşünmenin Sessiz Ortağı

Anthropic tarafından geliştirilen Claude, “ahlaki güvenlik” ve “anlam derinliği” ilkelerine dayanan bir dil modelidir. Onu farklı kılan, fikir üretirken anlamsal derinlik ve bağlamsal bütünlük sağlamasıdır.

Claude, özellikle öğretmenlerin öğrencilere eleştirel düşünme soruları, metin analizleri ve tartışma konuları hazırlarken kullandığı bir tür “düşünsel ayna” işlevi görür.

Örneğin, bir tarih öğretmeni Claude’a şu şekilde bir istek verebilir:

“Cumhuriyet dönemi eğitim reformlarını eleştirel bir gözle tartışmak için üç açık uçlu soru öner.”

Claude’un yanıtları yalnızca bilgi aktarmakla kalmaz, aynı zamanda öğrencilerin bilişsel katılımını artırır. Bu yönüyle Claude, öğretmenlerin pedagojik derinliği koruyarak yaratıcılığı yönlendirmesine olanak tanır (Anthropic, 2024).

Gemini: Entegre Yaratıcılığın Yeni Nesli

Google’ın yapay zeka asistanı Gemini, özellikle Google Workspace ile bütünleşmiş yapısı sayesinde eğitimde “çoklu görev desteği” sunar. Örneğin, bir öğretmen Gemini’yi kullanarak doğrudan Google Dokümanlar’da ders taslağı oluşturabilir, Drive’daki eski materyallerden ilham alabilir ve bunları PowerPoint benzeri slaytlara dönüştürebilir.

Gemini’nin güçlü yönü, kapsamlı içerik entegrasyonu ve bağlamsal öğrenme desteğidir.
Öğretmen, geçmiş dokümanlardan elde edilen verilerle yeni fikirleri birleştirerek, öğrencilerine kişiselleştirilmiş bir öğrenme deneyimi sunabilir (Google DeepMind, 2025).

Sonuç: İnsan + Yapay Zekâ = Sınırsız Yaratıcılık

Yaratıcılık, yalnızca içsel bir ilham anı değildir; aynı zamanda doğru araçlarla yönlendirilen bilişsel bir süreçtir.
ChatGPT fikirleri kıvılcımlar, Claude onlara anlam derinliği katar, Gemini ise bu fikirleri dijital ortama taşır.
Bu üç yapay zekâ, öğretmenlerin ve öğrencilerin yaratıcılığı sistematik biçimde beslemelerine olanak tanır.

Alana Winnick’in (2025) da belirttiği gibi, “Yaratıcılığın dalgaları bazen çekilir; ama doğru araçlarla o dalgayı yeniden çağırmak her zaman mümkündür.” Artık öğretmenlerin yaratıcı sessizlik anlarında yalnız olmadıkları kesin: Yapay zekâ, onların yeni ilham ortağıdır.

2. Curipod: Etkileşimli Sunumların Yeni Dönemi

Curipod Nedir? Curipod, Winnick’in “en eğlenceli fikir kurtarıcı” diye tanımladığı bir araç. Bir kavram (örneğin “ekosistemler”) yazıldığında, sistem birkaç saniye içinde etkileşimli slaytlar, mini anketler ve “Draw Your Answer” etkinlikleriyle dolu bir ders paketi oluşturuyor. Araştırmalar, öğrencilerin aktif katılımını sağlayan bu tür etkileşimli araçların öğrenme kalıcılığını %50’ye kadar artırdığını ortaya koyuyor (Mayer, 2023, Journal of Educational Psychology). Curipod, öğretmene ilham verirken öğrencilere de eğlenceli bir öğrenme deneyimi sunuyor.

Kısaca “Curipod”, öğretmenlerin derslerinde etkileşimli, katılımcı ve yapay zekâ destekli sunumlar oluşturmasına imkân tanıyan bir eğitim teknolojisi (EdTech) aracıdır. Norveç merkezli bu platform, sınıf içi öğrenmeyi oyunlaştırarak öğrencilerin aktif katılımını artırmayı amaçlar.

Curipod’un Temel Özellikleri

1. Yapay zekâ destekli içerik üretimi:
   Öğretmen yalnızca dersin konusunu veya hedefini yazar, Curipod saniyeler içinde quiz, tartışma soruları, anketler, açık uçlu sorular veya çizim etkinlikleri oluşturur.

2. Gerçek zamanlı etkileşim:
   Öğrenciler mobil cihazlarından veya bilgisayarlarından anonim olarak cevap verir. Sonuçlar, anında sınıf ekranında görünür. Bu sayede öğretmen, öğrencilerin kavrama düzeyini gerçek zamanlı görebilir.

3. Katılım odaklı tasarım:
   Özellikle utangaç veya çekingen öğrenciler, anonim cevap özelliği sayesinde fikirlerini rahatça paylaşabilir. Bu yönüyle Curipod, kapsayıcı öğrenme ortamı oluşturur.

4. Oyunlaştırma öğeleri:
   Puanlar, görsel geri bildirimler ve zaman sınırlamaları gibi unsurlar, dersleri daha dinamik ve eğlenceli hâle getirir.

5. Hazır içerik kütüphanesi:
   Farklı dersler (fen, matematik, sosyal bilgiler vb.) ve yaş grupları için binlerce hazır Curipod sunumu mevcuttur.

Eğitimde Kullanım Alanları

• Hızlı yoklama (formative assessment) yapmak

• Tartışma başlatıcı sorular oluşturmak

• Kavram tekrarları veya özet etkinlikleri yapmak

• Sanal sınıf ortamlarında (örneğin Zoom, Teams) etkileşimi artırmak

• STEM veya dil eğitimi gibi disiplinlerde yaratıcı düşünmeyi Bilimsel Temel

Araştırmalar, aktif katılımın ve öğrenen merkezli sınıf ortamlarının, bilginin kalıcılığını %60’tan fazla artırabildiğini gösteriyor (Freeman et al., PNAS, 2014). Curipod bu yaklaşımı destekleyerek öğrencilerin yalnızca dinleyen değil, üreten öğrenenler hâline gelmesini sağlar.

3. Brisk Teaching: İçeriği Etkinliğe Dönüştürmek

Brisk Teaching nedir? Elinizde mükemmel bir makale veya video var, ama nasıl derse dönüştüreceğinizi bilemiyorsunuz. İşte Brisk Teaching bu anlar için tasarlanmış. Winnick’e göre Brisk’in “Boost” özelliği, herhangi bir içeriği dakikalar içinde etkinliğe, mini teste veya podcast’e çevirebiliyor.

Microsoft Eğitim Enstitüsü’nün (2025) raporuna göre, bu tür içerik dönüştürücü araçlar öğretmenlerin haftalık planlama süresini ortalama %42 oranında kısaltıyor. Bu da öğretmene, öğrenciyle etkileşime ayıracak daha fazla zaman kazandırıyor.

Buna göre, Brisk Teaching, öğrenme sürecini hızlı, odaklı ve etkileşimli hâle getirmeyi amaçlayan bir öğretim yaklaşımı ve aynı zamanda bu felsefeyi destekleyen dijital bir eğitim platformudur.

4. SchoolAI: Öğretmen ve Öğrenci Arasında Akıllı Köprü

SchoolAI, hem öğretmen hem öğrenci odaklı özellikleriyle dikkat çekiyor. Öğrenciler “AI Spaces” içinde bireysel destek alabiliyor, konuları etkileşimli olarak keşfedebiliyorlar. Winnick’e göre bu özellik, “öğrencilerin takıldığı yerde değil, ilerlediği yerde öğretmeni özgürleştiriyor.”

Boston Learning Analytics Center (2024) tarafından yapılan bir çalışmada, SchoolAI kullanan öğrencilerin proje bazlı öğrenme süreçlerinde %28 daha fazla öz-yönelim gösterdiği saptandı. Bu da yapay zekânın sadece bilgi sağlayan değil, öğrenmeyi kişiselleştiren bir araç olabileceğini kanıtlıyor.

SchoolAI, öğretmenler, öğrenciler ve okul yöneticileri için özel olarak tasarlanmış bir yapay zeka destekli eğitim platformudur. Bu sistem, eğitim ortamlarını daha kişiselleştirilmiş, verimli ve öğrenci merkezli hale getirmeyi amaçlar.
Özetle, SchoolAI hem bir öğretim asistanı, hem bir öğrenci destek sistemi, hem de bir okul yönetim aracıdır.

SchoolAI, 2022’den itibaren özellikle ABD ve Kanada’daki okullarda hızla yaygınlaşan bir “AI for Education” (Eğitim için Yapay Zeka) girişimidir. Amaç, öğretmenlerin iş yükünü hafifletmek, öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarını karşılamak ve okul genelinde veri temelli kararlar alınmasını sağlamaktır.

Temel Özellikleri

1. Yapay zeka destekli öğretmen asistanı:
   SchoolAI, öğretmenlerin ders planı hazırlamasına, ölçme-değerlendirme soruları oluşturmasına ve hatta öğrenci raporlarını yazmasına yardımcı olur. (Örneğin: “5. sınıf düzeyinde fen dersi için elektrik konulu bir etkinlik planı oluştur” dendiğinde, sistem birkaç saniyede öneriler üretir.)

2. Öğrenci destek robotları:
   “Student AI Chatbots” modülüyle öğrenciler, ders çalışırken anlamadıkları konularda yapay zekâdan açıklama isteyebilir. Bu botlar, öğretmen tarafından belirlenen güvenli sınırlar içinde çalışır.

3. Okul düzeyinde veri analizi:
   SchoolAI, öğrencilerin katılım düzeyleri, başarı eğrileri ve sosyal-duygusal durumlarına dair veri raporları oluşturur. Böylece okul yönetimi, öğretim kararlarını veriye dayalı alabilir.

4. Gizlilik ve güvenlik:
   Platform, COPPA (Children’s Online Privacy Protection Act) ve FERPA (Family Educational Rights and Privacy Act) standartlarına uygundur. Yani öğrenci verileri kesinlikle üçüncü taraflarla paylaşılmaz.

5. Öğretimsel kişiselleştirme:
   Her öğrenciye, öğrenme stiline göre farklılaştırılmış (differentiate edilmiş) içerikler önerir.
   Örneğin, görsel öğrenen bir öğrenciye video tabanlı açıklamalar sunarken, sözel öğrenen birine metin tabanlı açıklamalar verir.

Pedagojik Yaklaşımı

SchoolAI, “Human + AI” ilkesine dayanır.
Yani yapay zeka öğretmenin yerini almaz; onun yardımcısı olur.
Bu sayede öğretmen, idari işlerle değil, ilişki kurma ve rehberlik etme kısmına odaklanır.

Bilimsel Dayanak

Araştırmalar, öğretmenlerin zamanının ortalama %40’ını belge, planlama ve değerlendirme gibi idari işlere harcadığını gösteriyor (OECD, Education at a Glance, 2023). SchoolAI bu yükü azaltarak öğretmenlerin öğrenmeye harcadığı zamanı artırmayı hedefler. SchoolAI, yapay zekanın eğitimde en insancıl hâlini temsil eder:

Öğretmenleri güçlendiren, öğrencileri bireyselleştirilmiş biçimde destekleyen ve okullara veriye dayalı karar alma imkânı sunan bir sistemdir. Kısacası, “akıllı okul” kavramının dijital altyapısını oluşturur.

Kaynaklar

Boston Learning Analytics Center. (2024). AI-Driven Personalized Learning Outcomes.

Kim, J., & Lim, S. (2024). Cognitive Load and Creativity in AI-Supported Lesson Design. Computers & Education, 209, 104963.

Mayer, R. (2023). Active Learning Through Interactive Tools. Journal of Educational Psychology, 115(3), 487–502.

Microsoft Education Institute. (2025). Teacher Productivity and AI Integration Report.

Winnick, A. (2025). 8 AI Tools That Can Help Generate Ideas for Your Classroom. Edutopia.