Öğrenci Motivasyonu – Bir sınıfa giriyorsunuz: Bazı öğrencilerin gözleri parlıyor, bazılarıysa zihnen çoktan başka yerlerde. Aynı içerik neden kimi öğrenciyi içine çekerken kimini dışarıda bırakır? Teşhis “Ne öğrettiğimizden” çok “nasıl öğrettiğimizde” gizlidir.
Bu makalede sunduğumuz araştırmalara göre, dersinize göre iyi tasarlanmış birkaç pedagojik hamlenin, nasıl da içsel motivasyonu tutarlı biçimde yükselttiğini gösteriyor.
3 Pedagojik Anahtar: Özerklik, Yeterlik ve İlişkililik
Öğrencilere seçenek sunmak, amaçları birlikte belirlemek ve anlamlı geri bildirim vermek içsel motivasyonu artırır. Öz-belirleme kuramına göre (Deci & Ryan), özerklik desteği ve yeterlik duygusu başarıyı ve kalıcı katılımı besler. Geri bildirim “not”tan çok “nasıl gelişirim?” sorusuna yanıt vermelidir (Hattie & Timperley).
Beklenti-Değer ve Görev Değeri
Öğrenci, “Bunu yapabilirim” (beklenti) ve “Bunun bir değeri var” (değer) diyorsa motive olur. Kısa “kullanım değeri” yazıları, konuyu öğrencinin hedefleriyle bağlayarak motivasyonu ve notları artırabilir (Hulleman & Harackiewicz). Öğretmenin yüksek ama ulaşılabilir beklentileri Pygmalion etkisiyle performansı yükseltir.
Aktif Öğrenme ve Etkileşim
Meta-analizler, aktif öğrenmenin başarıyı artırıp başarısızlık riskini azalttığını gösterir (Freeman ve ark.). Tartışma, akran öğretimi ve problem temelli görevler, pasif dinlemeye göre daha çok katılım üretir. Ancak öğrencilerin “zorlu” etkinlikleri daha az faydalı sandığı da olur; bu algı yanılgısını şeffaf açıklamalarla dengelemek gerekir (Deslauriers ve ark.).
Hafıza Pratikleri ve Biçimlendirici Değerlendirme
Sık, düşük riskli kısa sınavlar (Quiz, D/Y testleri, eşleştirme oyunları, ünite sonu testler vb.) ve geri çağırım etkinlikleri (Hafıza etkinlikleri vb.) hem öğrenmeyi güçlendirir hem de ilerleme duygusu vererek motivasyonu artırır (Roediger & Karpicke). Etkinliklerin küçük kazanımlara bölünmesi ve zamansal dağıtılması da etkilidir (Dunlosky ve ark.).
Büyüme Zihniyeti ve Ait Olma
Öğrenci motivasyonu için büyüme zihniyeti mesajları tek başına mucize yaratmaz; fakat iyi hedeflenmiş ve destekleyici bağlamlarda küçük ama anlamlı kazanımlar sağlar (Yeager ve ark.). Erken dönemde verilen “ait olma” sinyalleri özellikle dezavantajlı gruplarda direnç ve motivasyonu yükseltir (Walton & Cohen).
Sonuç
Motivasyon bir “özellik” değil, pedagojik tasarımla şekillenen bir deneyimdir. Özerklik desteği, değer yaratma, aktif öğrenme ve nitelikli geri bildirim bir araya geldiğinde, sınıfın enerjisi kalıcı öğrenmeye dönüşür.
Kaynaklar
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). Psychological Inquiry.
Deslauriers, L., et al. (2019). PNAS.
Dunlosky, J., et al. (2013). Psychological Science in the Public Interest.
Hattie, J., & Timperley, H. (2007). Review of Educational Research.
Hulleman, C. S., & Harackiewicz, J. M. (2009). Science.
Freeman, S., et al. (2014). PNAS.
Roediger, H. L., & Karpicke, J. D. (2006). Psychological Science.
Yeager, D. S., et al. (2019). Nature.
Walton, G. M., & Cohen, G. L. (2011). Science.
