İngilizcede Phonics – İngilizce öğrenen çocukların (ve hatta yetişkinlerin) karşılaştığı en büyük zorluklardan biri, kelimelerin yazıldığı gibi okunmamasıdır. Türkçe’de yazım ile okunuş neredeyse bire bir örtüşürken, İngilizce’de bu durum oldukça karmaşıktır. Örneğin, “c” harfi bazen /k/ sesi (cat), bazen /s/ sesi (city) çıkarabilir. Bu nedenle, İngilizce’nin yazılışını doğru şekilde okuyabilmek için özel bir sistematik eğitime ihtiyaç vardır. Bu sistemin adı: Phonics (Ses Bilgisi)’ dir.
Phonics Nedir?
Phonics, İngilizcedeki harflerin ve harf gruplarının çıkardığı sesleri tanıma ve bu sesleri birleştirerek doğru okuma yapmayı öğrenme yöntemidir. Bu yöntem sayesinde çocuklar bir kelimeyi ilk defa görüyor olsalar bile, sesleri çözümleyerek doğru bir şekilde okuyabilirler.
Örneğin:
-
“c” harfinin /k/ ya da /s/ olarak okunabileceğini,
-
“k-a-t” harflerinin birleşerek “cat” kelimesini oluşturduğunu öğrenirler.
Phonics eğitimi çocuklara sadece kelimeleri okumayı değil, aynı zamanda harf ve ses eşlemeleri arasında güçlü bir ilişki kurmayı öğretir. Bu ilişki, çocuğun bildiği bir kelimenin yazılı formunu tanımasını ve doğru okumasını sağlar.
Neden Phonics Öğrenilmelidir?
İngilizcede Phonics – Bilimsel araştırmalar, çocuklara okumayı öğretmenin en etkili yolunun phonics temelli öğretim olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle İngilizce gibi düzensiz yazım kurallarına sahip bir dilde, ses bilgisi eğitimi olmadan kelimeleri sadece tahmin yoluyla okumak hem zor hem de hataya açıktır.
Konuşma becerisi gelişmiş bir çocuk bile, yazılı kelimeleri tanımakta zorlanabilir. Çünkü İngilizce’de aynı ses farklı şekillerde yazılabilir ya da aynı harf farklı kelimelerde farklı sesler çıkarabilir. Phonics eğitimi, bu kafa karışıklığını ortadan kaldırır ve çocukların okuma sürecinde bağımsız hale gelmesini sağlar.
Phonics Öğretimi Nasıl Yapılmalı?
İngilizcede Phonics öğretimi basitten karmaşığa bir sıralama izlemelidir. Öncelikle temel sesler öğretilir, ardından çift sesler (sh, ch, th gibi) ve daha sonra istisnalar, düzensiz kelimeler ele alınır.
Phonics öğrenimi şu becerileri kapsar:
-
Harf-Ses Tanıma: Her harfin çıkardığı sesi bilme.
-
Sesleri Birleştirme: Harfleri sırayla okuyarak kelimeyi seslendirme.
-
Ses Ayırma (Segmentasyon): Duyulan kelimenin hangi harflerden oluştuğunu tahmin edebilme.
-
Kod Çözme: Bilinmeyen bir kelimeyi seslerine ayırarak çözümleme yapma.
Phonics Olmadan “Anlamak” Zorlaşır
Okuma yalnızca kelimeleri seslendirme becerisi değildir. Anlam çıkarma, kelime dağarcığı, çıkarım yapma ve bilgiyi hafızada tutma gibi üst düzey beceriler de gerektirir. Ancak ses bilgisi eksikse, çocuklar kelimeleri yanlış okuyacak ve cümle bütününü anlamakta zorlanacaktır.
Bu nedenle phonics eğitimi, sadece okumayı değil aynı zamanda anlama, yazma ve dinleme becerilerini de doğrudan destekleyen temel bir beceridir.
Phonics Öğrenimini Destekleyecek Kaynaklar
Phonics eğitimi yalnızca okul ortamında değil, evde de eğlenceli materyallerle desteklenebilir. İşte bazı öneriler:
Spotify: “Phonics Songs”
Çocuğunuza fonetik sesleri eğlenceli şekilde öğreten şarkılardan oluşan bu listeyi Spotify’da bulabilirsiniz.
BBC Alphablocks
BBC tarafından hazırlanan “Alphablocks” adlı çizgi film serisi, çocuklara harf ve sesleri hikâye içinde öğretiyor. Youtube veya BBC iPlayer üzerinden ulaşabilirsiniz.
Google’da Arama
“Phonics for Kids” anahtar kelimesiyle Google’da yapacağınız aramalar, yüzlerce ücretsiz çalışma sayfası, video ve oyun içeriğine ulaşmanızı sağlar.
Sonuç: Sağlam Temel = Kalıcı Okuma Becerisi
İngilizce öğrenen çocuklara güçlü bir okuma altyapısı kazandırmak istiyorsanız, Phonics eğitimi vazgeçilmezdir. Harf-ses bilgisi ile donatılmış bir çocuk, bilmediği kelimeler karşısında daha özgüvenli olacak, daha az hata yapacak ve daha hızlı gelişecektir.
Sadece kelimeleri görmek değil, duymak, hissetmek ve doğru okumak, etkili dil öğrenmenin temelidir. Phonics ile bu süreci eğlenceli ve etkili hale getirebilirsiniz.
Kaynaklar
Ehri, L. C., Nunes, S. R., Stahl, S. A., & Willows, D. M. (2001).
Systematic Phonics Instruction Helps Students Learn to Read: Evidence from the National Reading Panel’s Meta-Analysis
Review of Educational Research, 71(3), 393–447. Bu çalışma, sistematik phonics öğretiminin çocuklarda okuma becerisini anlamlı şekilde geliştirdiğini gösteren kapsamlı bir meta-analizdir.
National Reading Panel (NRP). (2000). Teaching Children to Read: An Evidence-Based Assessment of the Scientific Research Literature on Reading and Its Implications for Reading Instruction. ABD merkezli bu panelin raporu, phonics öğretiminin erken yaş okuryazarlığında temel bir rol oynadığını net biçimde ortaya koyar.
Adams, M. J. (1990). Beginning to Read: Thinking and Learning about Print
Cambridge, MA: MIT Press. Harf-ses eşleşmelerinin okuma sürecindeki merkezi rolünü detaylı biçimde açıklar.
Snow, C. E., Burns, M. S., & Griffin, P. (Eds.). (1998). Preventing Reading Difficulties in Young Children
Washington, DC: National Academy Press. Erken çocuklukta phonics temelli müdahalenin, ileri düzey okuma problemlerini önlemedeki etkisini inceler.
Johnston, R., & Watson, J. (2005). The Effects of Synthetic Phonics Teaching on Reading and Spelling Attainment: A Seven Year Longitudinal Study İskoçya’da yapılan bu çalışma, sentetik phonics yönteminin uzun vadeli faydalarını gözler önüne serer.
Torgerson, C. J., Brooks, G., & Hall, J. (2006). A Systematic Review of the Research Literature on the Use of Phonics in the Teaching of Reading and Spelling Department for Education and Skills, UK. İngiltere Eğitim Bakanlığı için hazırlanan bu sistematik inceleme, phonics’in yazılı dili öğrenmedeki etkisini özetler.
