Aktif Okuma Nedir – Aktif okuma, kısa bir ifadeyle bir şeyi ihtiyaçlarınız doğrultusunda anlama ve değerlendirme kararlılığıyla okumak anlamına gelmektedir. Aktif okuma okuyucunun metinle bilinçli ve sorgulayıcı bir şekilde etkileşim kurduğu bir süreçtir. Bu tip okumada kişi sürece kendi düşüncelerini de katarak iştirak eder. Bu yöntem, edinilen bilgilerin hem zihinde daha uzun süre kalmasını hem de daha derinlemesine anlaşılmasını sağlar.
Aktif Okuma / Pasif Okuma
Aktif Okuma Nedir – Bir okuma materyalini pasif olarak sadece tekrar tekrar okumak, anlamak ve öğrenmek için etkili bir yol değildir. İçerikle aktif ve eleştirel bir şekilde etkileşim kurmak hem okuduğunuzu anlamanızı hem de okuma faaliyeti için daha az zaman harcamanızı sağlar. Çoğu ders kitabı ve web sitesi, metin içi sorular ve öz değerlendirme soruları içerir. Bunları, çalışmanızı aktif hale getirmek için kullanabilirsiniz.
Okumayı Aktif Hale Getirmek için Uygulanacak Teknikler
Okurken anahtar kelimelerin ve ifadelerin altını çizin veya vurgulayın. Daha sonra tekrar okuduğunuzda, hangi noktaları önemli bulduğunuzu kolayca görebilirsiniz. Seçici olun; herşeyin altını çizmeyin, çok fazla vurgulama işe yaramaz.
Özetlemek, sorular sormak, okuduklarınızı sorgulamak, vurgulamak, önemli örnekleri not almak vb. için kenar boşluklarına notlar alın. Bunu basılı kitaplarda veya e-metinlerde yapabilirsiniz. Bu faaliyet düşünme gerektirir. Düşünme de içeriğin daha sonra hatırlanmasına yardımcı olur. Metin üzerinde yazı yazmak veya işaretlemeler yapmak istemiyorsanız yapışkan “post it” notlar kullanabilirsiniz.
Metni sorular sorarak eleştirel bir şekilde okuyun. Kapsamı ne? Kim yazdı? Ne zaman yazıldı? Ne amaçla yazıldı? Hedef kitle kim? Çalıştığınız diğer materyallerle bağlantılı mı? Sizce neden yazıldı? Uzun bir metinden bir alıntı mı? Bir özet mi?
Örneğin 30 – 40 dakikalık bir okumadan sonra, metni bir kenara koyarak ve önemli noktaları hafızanızdan hatırlamaya çalışarak kendinizi test edin. Hatırlayamadığınız boşlukları doldurmak için metne geri dönüp bakın.
Metni anlamanıza yardımcı olacak “işaretler”, “ifadeler” ve “anahtar kelimeler” arayın – “en önemlisi”, “kesinlikle”, “yaklaşık”, “karşıt olarak”, “diğer taraftan” gibi ifadeler.
Okuduklarınızı başkasına açıklayın, anlatın veya tartışın.
İlişkili materyalleri veya notlarınızı okurken sesinizi kaydedin ve seyahat ederken veya rutin işlerle uğraşırken sesli kaydınızı dinleyin.
Anlamak İçin Okuma
Buraya kadar söylediklerimizin çoğu, daha önce web sitemizde de daha detaylı bir şekilde yayınlanmış olan, içerikle aktif olarak etkileşim kurmak ve içerikten anlam çıkarmak için bilinen bir teknik olan SQ3R’de de yer almaktadır. SQ3R tekniği hem tekrar yapmak hem de bir şeyi ilk kez okumak için etkili bir metottur. ‘SQ3R’ ifadesi beş adımı ifade etmektedir. Bu adımlar şunlardır:
Aktif Okuma için SQ3R Metodu
- Araştırma: Genel bir izlenim edinmek için metni hızlıca gözden geçirin. Materyal ve içerikle ilgili bir ön fikir ve bilgi edinin.
- Sorgulama: Metni belirli bir amaçla okuyorsanız (örneğin, bir soruyu cevaplamak veya merak ettiğiniz bir şeyi öğrenmek için), metnin size kendinize nasıl yardımcı olmasını istediğinizi sorgulayın. Ayrıca metne şu soruları (5N1K) sorun: Kim? Ne? Nerede? Ne zaman? Nasıl? Neden?
- Okuma: Metni odaklanmış bir şekilde okuyun.
- Hatırlama: Hafızanızı test edin – metni hatırlamaya çalışın. Ancak fazla bir şey hatırlayamazsanız da endişelenmeyin. Metni sanki karşınızda bir başkasına varmış da ona anlatıyormuş gibi basit ifadelerle (hatta yüksek sesle) anlatmaya çalışın.
- Tekrar: Metni not alarak daha detaylı olarak tekrar okuyun. Kendi kelimelerinizi kullanarak özetini yazmaya çalışın.
İlkokul Öğrencileri İçin Aktif Okuma
Bu makalede aktif okuma, ortaokul, lise, üniversite öğrencisi ve yetişkinler bağlamında açıklanmıştır. 12 yaşına kadar okuma sırasında beyinde farklı yollar kullanıldığı için ilkokul öğrencileri için aktif okuma, “Mega Aktif Okuma” başlığıyla ayrı bir makalede ele alınmıştır.
Tavsiye Edilen Makaleler:
Çoğu Kişinin Bilmediği, DHA Eksikliği ve Okuma Problemleri Arasındaki İlginç İlişki
Okumanın Bilimi Nedir / Anlayarak Okumanın Temel Bileşenleri
