Başarı – Çocuklarımıza hep şunu söylüyoruz: “İyi not alırsan, başarılı olursun.” Peki ya bu düşünce yalnızca bir ezberden ibaretse? Peki ya “mükemmel notlar” aslında bizi hayattaki gerçek başarıdan uzaklaştırıyorsa? Akademik notlar, öğrencilerin hayatı ne kadar iyi yaşayabileceğini, duygularını nasıl yöneteceğini veya bir probleme nasıl çözüm bulacağını gösterir mi gerçekten?
Mükemmeliyet Baskısı ve Öğrenmeye Etkisi
Konuşmanın temel savı şudur: Notlar öğrencinin değerini belirlemez. Fakat ne yazık ki birçok eğitim sistemi, öğrencileri sadece test sonuçlarına ve puanlara göre değerlendirmektedir. Bu durum, öğrenmenin doğal motivasyonunu yok eder ve yerini başarısızlıktan korkmaya, yaratıcılıktan kaçmaya ve sadece “doğru cevabı bulma” takıntısına bırakır.
Mükemmel notlar alan birçok öğrenci, aslında sadece sistemin istediğini doğru şekilde uygulayanlardır. Gerçek düşünme, sorgulama ve hata yaparak öğrenme ise sıklıkla göz ardı edilir.
Başarı = Not mu?
Harvard, Stanford gibi üniversitelerde bile artık şunu kabul ediyorlar: yüksek not ortalaması (GPA) tek başına başarıyı göstermez. Hayatta başarılı olan insanlar; yeniliğe açık, meraklı, esnek düşünen ve hata yapmaktan korkmayan bireylerdir. Oysa eğitim sistemi çoğu zaman bu özellikleri köreltir.
Örnek olarak, konuşmada da bahsedilen araştırmalar gösteriyor ki:
-
Mükemmel notlar, uzun vadeli mutluluk ve tatminle doğrudan ilişkili değildir.
-
Birçok “valedictorian” yani en yüksek notla mezun olan kişi, güvenli ve sıradan işlerde kalır. Risk alma ve liderlik becerisi genellikle düşük çıkar.
-
Ortalama notlara sahip ama tutkulu öğrenciler daha yaratıcı ve girişimci olabilmektedir.
Ne Öğretmeliyiz?
Notlarla tanımlı bir başarı anlayışı yerine çocuklarımıza ve gençlerimize şunları öğretmeliyiz:
-
Hata yapmanın doğal olduğunu: Çünkü öğrenme en çok başarısızlıkla başlar.
-
Kendini tanımanın önemini: Akademik bilgi kadar duygusal zeka da gereklidir.
-
Amaç odaklı çalışmayı: Sadece sınavı geçmek için değil, gerçekten anlamak ve geliştirmek için çalışmayı.
-
Merak duygusunu canlı tutmayı: Çünkü yenilik, soru sormakla başlar.
Eğitim Sistemine Mesaj
Eğitim sistemi, yalnızca ölçülebilir verileri değil, ölçülemeyen değerleri de kapsamalı. Yani:
-
Empati, azim, merak, sorumluluk, dayanıklılık gibi beceriler notlarla ölçülmese de, hayattaki gerçek başarıyı belirler.
-
Okullar, sadece bilgi aktaran değil, birey yetiştiren yerler olmalıdır.
Sonuç:
Mükemmel notlar tek başına başarıyı tanımlamaz.
Gerçek başarı; öğrenmeyi seven, yaşamı sorgulayan, insanlara katkı sunan ve kendi potansiyelini gerçekleştiren bireyler olmaktır.
Öyleyse çocuklarımıza “kaç aldın?” sorusundan önce “neler öğrendin?”, “nerede zorlandın?”, “en çok ne ilgini çekti?” gibi sorular sormalıyız. Çünkü aslında önemli olan notlar değil, nasıl düşündüğümüz ve nasıl yaşadığımızdır.
Kaynak (Birincil)
Jessica Lander (Öğretmen, yazar ve eğitim reformcusu) “Why perfect grades don’t matter” https://ed.ted.com/best_of_web/ltryN5j7
İkincil ve Destekleyici Kaynaklar:
Grant, H., & Dweck, C. S. (2003). Clarifying achievement goals and their impact.
Journal of Personality and Social Psychology, 85(3), 541–553.
Bowers, A. J. (2009). Reconsidering grades as predictors of college success.The Journal of Educational Research, 102(6), 365–378
Lemann, N. (1999). The Big Test: The Secret History of the American Meritocracy.
Rosen, L. J., & Weil, M. M. (1995). Stress, anxiety, and the need for perfection among students.
Psychology in the Schools, 32(2), 125–132.
Howard Gardner (2006). Five Minds for the Future.
Kohn, A. (2002). The case against grades. https://www.alfiekohn.org/article/case-grades/
PISA 2018 Results – OECD https://www.oecd.org/pisa/publications/pisa-2018-results.htm
