Alışkanlıkların Gücü – Kilit taşı alışkanlıkları biliyor musunuz? – Alışkanlıklarımız kendimizi betimleyen birer kilit taşıdır. İnsanları anlamayı ve anlamlandırmayı; insanlar tarafından da anlaşılmayı ve anlamlandırılmamızı sağlayan kilit taşı alışkanlıklarımızdır.
BİR BABA ÖYKÜSÜ
Babam, 1950’lilerin iyi bir duvar ustasıydı. Çevresinde meşhurdu; bütün köyler onu tanır, kendisine, ailesine veya evlenecek çocuklarına ev yaptırmak isteyenler babamla anlaşırdı. Karşılığında para mı veriyorlar, diye merak ediyorsanız, cevabım “hayır” olacak. Çünkü o dönemlerde nakit para bulmak zor. Bu nedenle bugünün diliyle barter yaparlardı. Yani babama para vermek yerine çuvallarla buğday veya başka tarım ürünü verirlerdi. Hatta o zamanların köylerindeki bakkallarla alışveriş te böyle oluyordu. Bir tas buğday götürüyorsunuz bakkala, ihtiyacınız olan şey ne ise karşılığında onu veriyorlardı. Söz gelimi bir bardak buğday götürürseniz, 2-3 adet lokum alıyorsunuz. İşte babam da o çuvallarla dolu buğdayı şehirdeki buğday tüccarların ucuz-pahalı demeden satar, paraya dönüştürürdü.
Her neyse, konumuz Türk ekonomisinin kısa tarihi değil. Biz, babamın paralarına değil de duvar ustalığına dönelim tekrar:
Rahmetli babam, köyümüzden kalkar, talep edilen diğer köylerdeki evleri inşa ederdi. Yani klasik “Usta” kavramıyla ifade edebileceğimiz bir meslekti duvar ustalığı. Şimdi olsa bunlara belki müteahhit denilebilir. Şehre gider, inşaat işinden anlayan kişileri amele pazarından toplar, köye getirir. İnşaatın sahibi bunlara yer verir. İnşaat bitene kadar orada barınırlardı. Bu kısmı, tipik İbrahim Tatlıses’in İstanbul’da inşaat işinde çalışma şekline benzer.
GELELİM İŞİN KİLİT TAŞINA…
Babam duvarı örerken veya ördürürken çok hassas olduğu bir nokta vardı. Duvarlar yükselirken, duvarların bileşimlerine, yani kesişim kısımlarına koyduğu taşlardı. Bunlar diğer taşlara göre daha büyüktü. Her iki duvardan gelen ağırlığı dengeli bir şekilde tutan taşlardı. Bu taşlar adeta diğer taşların babası gibiydi. Babamın yaptığı evlerin hala ayakta, içinde insanların oturduğu köy evleri hala dimdik hizmet veremeye devam ettiğini gördükçe, babamla gurur duyuyorum.
Ha bir de evin inşaatı tamamlanıp, anahtar teslimi yapılmadan önce, kapının hemen üstüne yerleştirdiği bir başka kilit taşına da imzasını atardı: Ökkeş Usta…
GÜNÜMÜZDE KİLİT TAŞI
Kilit taşı, betonarme inşaatlar nedeniyle gündemden düşse de bugün park ve bahçelerde, kaldırımlarda sıklıkla kullanılabiliyor. Çünkü bunlar artık kilit taşı değil, kilitlenen taşlar özel olarak imal ediliyor. Böylece kilit taşının soyu, kilitlenen/geçmeli taş olarak devam ediyor. Belediyeler dekor çalışmalarında en çok kilitli taşlar kullanıyorlar. Yapıları diğer duvar taşları gibi değildir. Zemin taşlarında bulunması gereken mukavemet ve dayanıklılık, kilit taşı seçeneklerinde fazlasıyla vardır.
Kilitli taşın tasarımı oldukça farklıdır. Kendisine tutunan taşın kaymasını önlediği gibi, tam olarak oturmasını da sağlamaktadır. Kilit taşlar babamın yaptığı gibi doğadan toplanmıyor, özel pres sistemiyle hazırlanıyorlar.
Sponsor Bağlantı (Hafıza ve Beyin Gücünüzü Kullanın)
Yazının Devamı
Alışkanlıkların Gücü
KİLİT TAŞI ALIŞKANLIKLAR NEDİR?
“Başarılı insanlar sadece başarılı alışkanlıklarına sahip olanlardır.” – Brian Tracy
Kilit taşı, bir parça sistemindeki her bir parçanın veya bileşen parçaların önemini tanımlamak için yaygın olarak kullanılan bir terimdir. Diğer taşları kemerli bir yere kilitlemek için -daha sonra kilit taş olarak adlandırılan- tek başına kullanan bir taştır. Bu taşları ilk kullananlar babamdan asırlarca önce yaşamış olan Mezopotamyalılardır.
Alışkanlıklarımız da böyledir. Hayat inşaatımız ya da hayat mimarimizi bütünleyen, ayakta tutan, onlar olmaksızın çökmeye mahkum olan bir yaşamın en temel duvar taşı, kili taşı alışkanlıklarımızdır.
Kilit taşı alışkanlığı, diğer alışkanlıkları bir araya getirmeyi ve benliğimizi çerçevelemeyi sembolize eder. Kilit taş alışkanlığı, onu çevreleyen diğer alışkanlıkların gelişimine destek veren bir merkez taşı görevi görür.
Alışkanlıklar – Kilit taşı alışkanlıklarımız, bir günlük tutmak, kişisel gelir-gider maliyesini yönetmek, planlamak, sorumluluk almak, liderlik etmek, arabuluculuk yapmak, çözümcü olmak, problem çözücü olmak, yaratıcı düşünebilmek… gibi sayabileceğiniz alışkanlıklarımızı sembolize eder.
Aslında hayatımızda “olmazsa olmaz”ları, kalabalıklar içinde şahsımızı “Ben” yapan, kimlik kazandıran alışkanlıklarımızdır. Kili taşı alışkanlıklarımızla hayatımızı sürdürebiliriz, diğer tüm sıradan davranışlarımızın varlığı kilit taşı alışkanlıklarımıza bağlıdır.
İtiraf edelim ki, kilit taşı alışkanlıklarımızı bir gecede kazanamayız. Bu da bir yaşam sürecine, iç disipline, güçlü bir irade ve otokontrol sahibi olmamıza bağlıdır. Örneğin, her gün 10.000 adım yürümeyi bir kilit taşınız olarak benimsediyseniz bu harikadır. Çünkü bu kilit taşı alışkanlık sayesinde diğer olumlu sağlık alışkanlıklarının zincirleme reaksiyonuna yol açarak kilo verme ve diğer sporla ilgili hedeflere ulaşmanız için hız sağlar. Yeme içme disiplini ve enerjinizi yönetmeyi sağlarsınız.
KİLİT TAŞI ALIŞKANLIĞI ÖRNEKLERİ
Alışkanlıkların Gücü – Belki farkında değildiniz; sizin de hayatınızda olumlu-olumsuz birçok kilit taşı alışkanlıklarınız vardır. Her alışkanlık değil; başka alışkanlıkları doğuran, besleyip büyüten ve farklı reaksiyonları başlatan alışkanlıklarımız kili taşı alışkanlıklardır.
Pareto (80/20) analizine göre, aslında, kilit taşı alışkanlıklarımız tüm alışkanlıklarımızın % 20’si içinde gizlidir. Becerimizi, bu % 20’lik kısmı incelemek, bulmak ve geliştirmek için kullanmalıyız.
Bazı örnekler:
- Her gün bir sevdiğimizi –en azından- telefonla arayıp hal hatır sormak
- Her gün 2.000 kelime yazmak (Yazma yeteneğim yok demeyin.)
- Günlük tutmak
- Sürüş esnasında hız sınırını aşmamak
- Her gün bir elma yemek
- Günlük yapılacaklar kontrol listeleri tutmak
KİLİT TAŞI ALIŞKANLIKLARI NASIL OLUŞUR?
Londra Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, bir davranışın bilinçsiz ve tekrarlayan bir rutin olarak kalıcı hale gelmesinin ne kadar sürdüğünü belirlemek için 12 hafta boyunca 96 kişi incelendi. Alışkanlık oluşumunun, davranışın otomatik hale gelmesinden, ortalama, 66 gün önce gerçekleştiğini göstermektedir.
Pareto analizi tekniğini de hatırlayarak, neden anahtar taşı alışkanlıklarımıza odaklanmıyoruz? Çünkü bu alışkanlıklar, yaşamımızdaki diğer olumlu alışkanlıkların da temelini oluşturacaktır.
Şunu unutmayın ki, kilit taşı alışkanlıkları kötü alışkanlıklar da olabilir. Hatta çoğu zaman, bir takım iyi alışkanlıklar oluşturmak için kötü kilit taşı alışkanlıklarını ortadan kaldırmalıyız. Bunun için rutinlerimizi bozmalıyız. Mevcut kötü alışkanlıkları ortadan kaldırmak için bu alışkanlıklarımızı ayakta tutan ve bize zevk veren iç ve dış etkenleri ortadan kaldırmalıyız.
Alışkanlıkların Gücü
ALIŞKANLIK OLUŞTURMAK İÇİN 3 ADIM
ADIM 1 – ALIŞKANLIKLARI BELİRLEYİN!
Alışkanlıkların Gücü – Kilit taşı alışkanlığı oluşturmanın ilk adımı, oluşturmak istediğiniz alışkanlığı veya geliştirmek istediğiniz alanı belirlemektir. Aslında çocuklukta edindiğimiz çoğu alışkanlıklar kilit taşı alışkanlıklardır. Mesela, tasarruf etme alışkanlığı, harcama disiplini gibi ekonomik alışkanlıklar. Okumak, yazmak, iyi bir konuşmacı olmak gibi diğer alışkanlıklar. İçsel disiplin, otokontrol ve irade kullanımı gibi baba alışkanlıklar. Etkili zaman kullanma, dostluk ve arkadaşlık kurabilmek, sosyalleşmek, vb. alışkanlıklar. Tabi şunları da sayalım; çocukluğun tehlikeli alışkanları içinde, aigara kullanma alışkanlığı, saldırganlık davranışlar da var.
Kilit taşı alışkanlıkları, yaşamınızı herhangi bir alanda desteklemeye ve iyileştirmeye yardımcı olacak diğer alışkanlıklara açılan kapınız olduğunu unutmayın.
ADIM 2 – BİR KONTROL LİSTESİ OLUŞTURUN
Şimdi oturun ve iki kağıt alın elinize; bir kağıda şu anda yaşadığınız kilit taşı olumlu alışkanlıklarınızı yazın. Diğer kağıda da sahip olmak istediğiniz kilit taşı hedef alışkanlıklarınızı listeleyin. Bu listeyi her gün kontrol edin. Kontrol listesinin amacı, alışkanlığı her gün hatasız gerçekleştirdiğinizi kontrol etmektir. Alışkanlıkların oluşması zaman aldığından, belli bir alışkanlığı kazanmak için verdiğiniz mücadelede, karşınıza çıkacak olan çeldiricilerle ve negatif alışkanlıklarla da mücadele etmelisiniz. Bu ayrıca iyi gelir.
Beynimiz, belirli davranış türleriyle ilgilenmek için koşullanır. Bu daha çok beynin önceden öğrendiği kalıptır. Yeni davranış alışkanlığı sırasında beynimiz yeni bir şeyle karşılaşmanın verdiği tepkiyi gösterebilir. Direnebilir. Bunun için, yeni davranış kazanmak için beynimizin ona karşı direncini kırmamız gerekir. Bu da beyni alıştırmak amacıyla, o alışkanlığı tekrarlamakla olur.
ADIM 3 – DURULAMA VE TEKRARLAMA YAPIN
Bir kilit taşı alışkanlık oluşturmanın en iyi yolu, onu hem sözel, hem davranışsal olarak uygulamaktır. Buna tekrarlama diyelim. Tekrarlama, gün-gün, an be an yapılmalıdır. Elbette, alışkanlık bir gecede oluşmayacak. Bazen sadece bir alışkanlığa yoğunlaşın ve onu oturtun. Sonra diğerine, sonra diğerine… Bu da bir kilit taşı alışkanlığı yöntemidir, diyebiliriz.
Kilit taşı alışkanlıkları kazanma süresi, dilimizde çokluktan kinaye 40 gün olarak sunulmuştur.
Mesela, birisine demişler ki, “Erenler namaz kılsana!”
O demiş ki, “Kılacağım ama alışamıyorum.”
Bunun üzerine, “40 gün ısrarla kıl, alışırsın” demişler.
O da şu şekilde yanıt vermiş:
“Siz 40 gün terk edin; bakalım bir daha başlayabilecek misiniz!”.
Uzmanlar 40 günü, 90 gün olarak değiştirmişler. Yani bir alışkanlık kazanımı için o davranışın 90 gün ısrarla tekrarlanması gerekir.
SONUÇ: ALIŞKANLIKLARIN GÜCÜ GELECEK KUŞAKLARI DA ETKİLEYEBİLİR
“Benden ne çıkar?” demeyin. Sizin edindiğiniz bir kilit taşı alışkanlık, soyunuzdan gelecek nesilleri de etkiler. Genleriniz bu yönde eğitildikçe, gelecek neslinizin de kilit taşı alışkanlıklarının tohumunu atmış olursunuz. Alışkanlıklar, kim olduğumuzun tam merkezidir. Onlar, söylediğimiz, yaptığımız ve yaşamdan arzu duyduklarımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Eğer davranışları yüksek sesle konuşmak yerine, onları yaşayarak inşa edersek kilit taşı alışkanlıklar olarak kalıcı olacaktır.
Hayatınızda kilit taşı iyi alışkanlıklar oluşturmak için çaba gösterin. Hayatınızın bir çiçek gibi bakım istediğini unutmayın. Öncelikle kilit taşı alışkanlıklarınızın peşine düşün. Onları sağlamlaştırın. Alışkanlıkların getirdiği küçük değişikliklere bakarak, bu alışkanlıklarınıza odaklanın. Diğer alışkanlıkların da kendi çapında birer kilit taşı yeteneği taşıdığını unutmayın.
Unutmayın; alışkanlıklar akışkandırlar.
Yazıya ilham olan kaynak: https://www.wanderlustworker.com
